Từ Nha Trang chúng tôi lái xe theo quốc lộ 1 hướng ra Bắc khoảng 40km là đến được huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, nơi có bãi biển Dốc Lết mang vẻ đẹp tinh khôi. Từ ngã 3 Dốc Lết đi thêm khoảng 10km nữa là tới bán đảo Hòn Khói nổi tiếng với cánh đồng muối lớn nhất Việt Nam.
Cánh đồng muối Hòn Khói
Hòn Khói hay bán đảo Hòn Khói có ba mặt là biển và sông bao quanh. Địa danh Hòn Khói có từ thế kỷ 18. Trước năm 1930, Hòn Khói là tổng Phước Hà Ngoại, thuộc huyện Vạn Ninh, tới năm 1930 Hòn Khói được sáp nhập vào huyện Ninh Hòa. Hiện nay, Hòn Khói có 4 xã : Ninh Hải, Ninh Diêm, Ninh Thủy, Ninh Phước.
Mùa làm muối ở Hòn Khói thường kéo dài từ tháng 1 đến khoảng tháng 7 hàng năm.
Vùng sản xuất muối của tỉnh Khánh Hòa tập trung phần lớn ở khu vực Hòn Khói với tổng diện tích khoảng 650ha. Riêng Ninh Diêm chiếm 400ha trong tổng diện tích. Hòn Khói rất nổi tiếng với nghề làm muối với những đồng muối trắng tinh trải dài miên man tới tận chân trời đã taọ nên tiếng tăm và vẻ đẹp cho vùng đất này.
Vùng sản xuất muối có diện tích khoảng 650ha lúc hoàng hôn đẹp như tranh vẽ.
Mùa làm muối thường kéo dài từ tháng 1 đến khoảng tháng 7 hàng năm. Nước từ biển theo kênh lớn rồi theo những kênh nhỏ dẫn vào những ô ruộng muối. Nghề muối nơi đây có từ thời Pháp thuộc cũng đã có những biến đổi về các phương pháp làm muối theo thời gian và các yêu cầu cao hơn về chất lượng muối.
Nhiều tấm ảnh được nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp tại ruộng muối, nơi hội tụ những tinh túy từ biển khơi.
Vùng sản xuất muối Hòn Khói được cung cấp và tiêu thoát nước qua hệ thống kênh Cầu Treo. Kênh này được đào từ thời Pháp rộng khoảng 30m dài gần 8km cùng một hệ thống 12 kênh nhánh để dẫn nước từ kênh Cầu Treo vào vùng sản xuất.
Các ô ruộng thường được làm chủ yếu theo 2 phương thức là làm muối trên nền đất và làm muối trên nền bạt.
Đống muối thành phẩm được vun hình tháp.
Làm muối theo phương pháp nào ruộng muối cũng được chia làm hai phần: “ruộng chịu “ hay “ ruộng phơi “ là ruộng đầu tiên được cho nước biển vào, để phơi ít ngày bốc hơi bớt làm nồng độ mặn tăng lên so với ban đầu. Từ “ ruộng chiu “ nước được chuyển qua “ ruộng ăn “ để tạo muối. Khi muối bắt đầu kết tủa, diêm dân dùng dụng cụ “ cào bằng “ để cào muối lại thành những khối chóp nhỏ trên ruộng rồi xúc lên xe mang về điểm tập trung.
Khi muối bắt đầu kết tủa, diêm dân dùng dụng cụ “ cào bằng “ để cào muối tập trung lại thành những khối chóp nhỏ trên ruộng.
Khoảng những năm 2010 trở về trước, người ta xúc muối đổ vào những giỏ đan bằng tre rồi gánh đổ đống tập trung. Ngày nay muối được đổ lên xe đẩy nhỏ rồi đẩy từ ruộng lên bờ và được các xe cơ giới xúc chuyển đi.
Người ta xúc muối đổ vào những giỏ đan bằng tre rồi gánh đổ đống tập trung.
Ngoài muối đất được làm từ những ruộng có nền đất và muối phủ bạt được làm từ những nền ruộng được phủ bạt, những năm gần đây còn có thêm sản phẩm muối tinh Nhật Bản. Đối với loại muối này, nền ruộng muối phải được lát gạch, nước biển đổ vào phơi nắng sau 7 – 8 ngày thì thu hoạch rồi được mang đi xay mịn. Sau khi say mịn lại được tiếp tục mang đi phơi nắng mới kết thúc quy trình sản xuất để ra sản phẩm cuối cùng.
Diêm dân đang cào muối.
Giờ làm muối thường từ rất sớm. Khoảng 3 giờ sáng đứng ở đồng muối sẽ thấy những ánh đèn pin loang loáng chạy dần từ ngoài xa rồi tụ lại vào những ô ruộng muối cần thu hoạch. Những người đàn ông thực hiện cào muối rồi vun đống, phụ nữ đảm nhiệm việc xúc và đưa muối lên bờ. Cứ thể tuần tự hết ô này đến ô khác, tiếng cười nói rộn ràng cả một vùng từ lúc bóng đêm vẫn còn bao phủ.
Ruộng muối lúc gần 5h sáng thấp thoáng những ánh đèn pin đội đầu bé xíu của diêm dân.
Khi ánh dương màu đỏ cam dần sáng phía chân trời, bóng những diêm dân đổ xuống mặt nước còn xâm xấp trên ruộng tạo nên những cảnh tượng sống động. Khoảng 7h sáng, mọi công việc dần kết thúc. Phiên làm việc chiều sẽ bắt đầu vào khoảng 3h chiều cùng ngày cho tới tối để tránh cái nắng gắt ban ngày.
Ngày nay, muối không còn được gánh mà đẩy bằng xe.
Ruộng muối ở Hòn Khói không chỉ là địa điểm thăm quan mà còn là nơi để rất nhiều các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp lui tới chụp những tác phẩm miêu tả vẻ đẹp lao động của các diêm dân. Đã có rất nhiều tác phẩm đoạt giải cao tại các cuộc thi ảnh trong nước và quốc tế được chụp tại những ô ruộng muối ở Hòn Khói.
Bãi tập kết muối thành phẩm trước khi mang đi chế biến.
Muối ở nơi đây đang ngày càng được đầu tư sản xuất nhằm nâng cao chất lượng hướng đến xuất khẩu. Đời sống bà con diêm dân dần ổn định để giữ chân người làm muối, bảo tồn và phát triển nghề muối.
Bãi biển Dốc Lết
Bên cạnh nghề làm muối, Hòn Khói còn có Dốc Lết là một địa điểm du lịch rất nổi tiếng với những đồi cát trắng kề bên biển, khí hậu ôn hòa quanh năm. Tuy nhiên, vào mùa khô từ tháng 1 đến tháng 9 là khoảng thời gian đẹp nhất để đi Dốc Lết. Lúc này trời xanh nắng nhẹ, biển êm rất thích hợp cho các hoạt động vui chơi trên biển.
Dốc Lết mang vẻ đẹp đặc trưng của biển đảo Nha Trang với làn nước xanh trong in bóng mây trời.
Dốc Lết mang vẻ đẹp đặc trưng của biển đảo Nha Trang với làn nước xanh trong in bóng mây trời. Ở đây nước biển nông và sóng nhẹ, độ dốc thoai thoải rất thích hợp để du khách, đặc biệt là trẻ em vui chơi tắm biển. Bãi biển cát trắng trải dài miên man cả chục km với hàng dừa nghiêng nghiêng tạo nên khung cảnh đặc trưng quyến rũ.
Dốc Lết hoang sơ và mộc mạc trong ánh nắng mùa hè rực rỡ
Bãi biển Dốc Lết tự nhiên và hoang sơ chưa bị khai thác nhiều nên vẫn giữ nguyên vẻ mộc mạc. Do vùng biển yên bình lặng sóng nên thuyền bè của ngư dân thường xuyên hoạt động. Bạn cũng có thể cắm trại picnic trên bãi biển Dốc Lết, thưởng thức những món hải sản tươi ngon vừa đánh bắt. Nếu bạn ngủ lại trên bãi biển để ngắm cảnh biển đêm và đón bình minh trên biển sẽ cực kỳ lãng mạn và đáng nhớ.
Bạn cũng có thể cắm trại picnic trên bãi biển Dốc Lết, thưởng thức những món hải sản tươi ngon vừa đánh bắt.
Trong mùa du lịch biển đảo năm nay, nếu bạn chưa có lựa chọn nào thì hãy đến với Nha Trang, Khánh Hòa. Nơi đây bạn có thể ghé thăm Hòn Khói để chiêm ngưỡng cánh đồng muối nổi tiếng cùng nét đẹp lao động miền biển, và bãi biển Dốc Lết cát trắng nắng vàng thơ mộng.
