Tết Nguyên Tiêu có ý nghĩa là đêm trăng tròn đầu tiên, được tổ chức vào ngày rằm tháng Giêng, được coi là ngày lễ rất thiêng liêng và mang nhiều ý nghĩa bởi quan niệm thời khắc đầu tiên trong năm là rất quan trọng. Đây là dịp để mọi người cầu an, mong một năm mưa thuận gió hòa, làm ăn sung túc.
Lễ hội Tết Nguyên Tiêu tại khu vực Chợ Lớn, quận 5 (Sài Gòn) nơi có đông người Hoa sinh sống được tổ chức lần đầu vào năm 1990. Từ đó lễ hội được duy trì và phát triển suốt 30 năm qua, là một sinh hoạt văn hóa có sự kết hợp của nhiều nội dung hoạt động phong phú, đa dạng và hấp dẫn mang dấu ấn của cộng đồng người Hoa.
Tết Nguyên Tiêu của người Hoa tràn ngập trên các đường phố ở khu vực Chợ Lớn, Sài Gòn.
Tết Nguyên Tiêu thường được tổ chức từ ngày 12 hoặc 13 đến rằm tháng Giêng âm lịch hằng năm. Là ngày rằm đầu tiên của năm mới nên thu hút rất đông đảo người dân tham gia. Một không khí hội hè tràn ngập các đường phố ở khu vực Chợ Lớn, quận 5 (Sài Gòn). Tiếng chiêng trống, kèn, nhạc vô cùng rộn ràng náo nức. Những màu sắc rực rỡ của trang phục và cờ hoa làm bừng cả khu phố.
Lễ diễu hành đường phố làm phong phú thêm đời sống văn hóa của người dân Sài Gòn.
Lễ hội được tổ chức theo nông lịch, chào đón đêm trăng tròn đầu tiên của năm với ý nghĩa kết thúc năm cũ, mở ra năm mới với nhiều phong tục, nghi thức, hoạt động vui chơi, xuất hành đầu năm…Bởi vậy mà Tết Nguyên Tiêu không chỉ là tết thuần tuý mang niềm vui thưởng ngoạn mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Lễ diễu hành trên một số đường phố ở quận 5
Lễ hội Tết Nguyên Tiêu được tổ chức chủ yếu tại các Hội quán – nơi thờ tự của cộng đồng. Trong đó, chùa Bà và chùa Ông là hai ngôi chùa nổi tiếng thu hút rất đông người dân đến thắp hương và khấn nguyện.
Chùa Bà thờ bà Thiên Hậu, còn gọi là Thiên Hậu thánh Mẫu, nơi người dân nô nức đi lễ vào ngày Tết Nguyên tiêu với mong muốn tích nhiều phước lành trong năm mới.
Những vòng nhang có kèm lá bùa cầu nguyện tại chùa Bà.
Hàng nghìn người dân từ khắp nơi đã đổ về khu vực phố người Hoa (quận 5) viếng chùa Bà Thiên Hậu để cầu bình an, may mắn trong năm mới. Người dân đứng dâng hương và cầu nguyện bên các lư hương lớn được nhà chùa bố trí ở khu vực sân trung tâm. Hàng trăm bó nhang vòng, nhang cây và nến liên tục được thắp lên dày đặc, khiến không gian chùa chìm trong làn khói hương.
Chùa Bà luôn đón lượng người rất lớn đến chiêm bái, cầu nguyện mỗi dịp Tết Nguyên Tiêu.
Bên trong khuôn viên chùa, người dân mua những vòng nhang có kèm lá bùa cầu nguyện. Sau đó nhang sẽ được nhà chùa treo lên cao thành từng hàng rất đẹp mắt và cũng rất tôn nghiêm, như một cách chuyển lời cầu nguyện đến thần linh trên trời. Bao trùm không gian là một không khí linh thiêng huyền hoặc.
Tết Nguyên Tiêu, chùa Bà Sài Gòn khói hương nghi ngút, ai cũng mong cầu năm mới tốt lành.
Khu vực thắp nến cầu nguyện cũng tấp nập người đốt nến và khấn lễ. Khói của nhang cây từ dưới toả lên, và khói của nhang vòng từ trên toả xuống, không gian như đặc quánh bên trong khuôn viên chùa.
Chùa Bà, nơi người dân cầu nguyện cho một năm mới bình an, sung túc.
Trong dịp Rằm tháng Giêng – Tết Nguyên Tiêu, ngay từ ngày 14, đông đảo người dân từ khắp nơi đổ đến chùa Ông linh thiêng và cổ kính để thắp hương, thể hiện lòng thành. Trong làn khói hương được đốt lên nghi ngút, người người mong cầu sức khoẻ, bình an đến với mọi nhà.
Đông đảo người dân từ khắp nơi đổ đến chùa Ông để thắp hương, thể hiện lòng thành từ sáng sớm.
Chùa Ông thờ Quan Công là biểu tượng cho nhân nghĩa lễ trí tín. Chùa có lịch sử lâu đời, là một cổ tự gắn bó với đời sống người Hoa trên đất Sài Gòn từ lâu nên còn có tên gọi khác là Nghĩa An Hội Quán. Chùa Ông có kiến trúc khá giống so với nhiều ngôi chùa của người Hoa khác ở Sài Gòn với màu đỏ là chủ đạo.
Quang cảnh chùa Ông.
Ngôi chùa mang một bầu không khí uy nghiêm bề thế. Sân rộng chiếm hơn cả nửa diện tích khuôn viên của chùa. Các khu vực bên trong được bài trí vô cùng tôn nghiêm với các tượng thờ, cột trụ gỗ treo nhiều câu đối chữ Hán, hoành phi và khám thờ được chạm khắc kỹ lưỡng và độc đáo.
Bài trí bên trong chùa Ông.
Lễ Hội Tết Nguyên Tiêu – Rằm Tháng Giêng là thời điểm mà du khách từ tứ phương đổ về chùa Ông đông nhất trong năm, để tham quan và chiêm bái, dâng hương cầu nguyện.
Dâng hương cầu nguyện bên trong chùa Ông.
Lễ hội chính được tổ chức với các phần lễ và phần hội đa dạng, thu hút đông đảo người dân và du khách. Nổi bật là nghi thức lễ rước kiệu Bà. Tiếp đến là lễ diễu hành với phần hóa trang thần tài, tiên nữ, bát tiên…và nhiều nhân vật trong truyền thuyết.
Hóa trang thành nhiều nhân vật trong truyền thuyết chuẩn bị cho lễ hội.
Trong lễ hội còn diễn ra các phần thi đố chữ, thư pháp và các màn trình diễn âm nhạc, tuồng cổ… Đặc sắc và được mong đợi nhất là màn múa lân sư rồng vô cùng tưng bừng náo nhiệt.
Các tiết mục lân sư rồng diễu hành trên phố.
Trên đường phố, hàng chục đoàn diễu hành với hàng ngàn diễn viên cùng đông đảo người dân cùng hòa trong không khí hân hoan, đầy màu sắc. Đoàn diễu hành đi qua nhiều tuyến đường ở quận 5 tạo nên bầu không khí lễ hội tưng bừng náo nức. Các diễn viên hóa trang thành các nhân vật trong truyền thuyết, hòa vào dòng người trên đường.
Lễ hội hóa trang trên đường phố.
Các cô gái người Việt gốc Hoa hóa thân thành những nàng tiên, biểu diễn các điệu múa truyền thống.
Tết Nguyên Tiêu hàng năm được cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn tổ chức với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn. Cả ngàn diễn viên quần chúng hòa mình trong dòng người diễu hành cùng đoàn lân sư. Các tuyến đường đều chật kín người đứng chờ để thưởng lãm lễ hội.
Đông đảo người dân tham gia và thưởng lãm lễ hội Tết Nguyên Tiêu đầy màu sắc.
Rằm tháng Giêng có một tầm quan trọng đặc biệt trong tâm thức người Việt, là mốc khởi đầu một năm mới. Ai nấy đều cầu nguyện an lành, khỏe mạnh và phát triển. Chất lượng sống ngày càng cao hơn nên người dân luôn ý thức tìm về những giá trị sống của tổ tiên thông qua các lễ hội văn hóa truyền thống. Lễ hội Tết Nguyên Tiêu – Rằm Tháng Giêng trở thành một nét văn hóa tiêu biểu của cộng đồng người Hoa Sài Gòn và khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
