Có những vùng đất mà khi tới, ta chỉ biết mắt chữ A, mồm chữ O vì cảnh vật quá đẹp. Khu bảo tồn Ngọc Linh là một trong số đó. Mặc dù đường đi tới đây rất khó khăn nhưng đảm bảo các bạn sẽ không phí hoài công sức. Mình đã tới một lần và giờ vẫn muốn quay lại lần nữa.

Khu bảo tồn Ngọc Linh thuộc địa phận huyện Đăk Glei và Tu Mơ Rông của tỉnh Kon Tum, có diện tích 41.420 ha, cách thành phố Kon Tum khoảng 150km về phía bắc. Từ lâu, Ngọc Linh được biết đến là “nóc nhà của Tây Nguyên” và được xem là 1 trong 4 kho tàng đa dạng sinh học lớn của Việt Nam. Nơi đây là điểm tập kết đầu nguồn của rất nhiều con sông lớn, cung cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt trong vùng. Ngoài ra, đây là nguồn nước cho công trình thủy điện, có tác dụng điều hòa khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học, mà còn có giá trị to lớn về quân sự, an ninh quốc phòng.

Mình đã đi tới Ngọc Linh bằng xe máy từ Pleiku (Gia Lai). Tuy nhiên, các bạn có thể lựa chọn các cách sau:

Chủ động nhất là các bạn tự lái xe đi. Xe máy, ôtô đều được song xe máy là lựa chọn ổn hơn. Bạn hãy chọn xe số có bình xăng lớn nhé (với xe ôtô là xe hai cầu). Vì đường có độ dốc cao và khó tìm được điểm đổ xăng. Đường sá chưa được nâng cấp, nhất là đường lên vùng sâm Ngọc Linh xuống cấp nặng, đi lại rất khó khăn, chỉ thích hợp cho các phượt thủ. Những đèo dốc uốn lượn chả kém gì Tây Bắc. Có nhiều khúc cua gấp, đường hẹp, dốc cao lại thêm bùn lầy của Tây Nguyên. Nhiều đoạn đê biển: Nơi sạt lở nghiêm trọng. Trong mùa mưa, nước ở hầu hết các sông đều lên xuống thất thường gây ra lũ quét, sạt lở và xói mòn. Lũ thường phá hủy những vùng thấp. Lưu ý dành cho ai được ngắm nghía vườn Ngọc Linh là hãy luyện tay lái đã, nếu không muốn vồ ếch hay tắt máy dắt bộ.

Mình đã chủ động xin ở nhờ nhà dân tại đây. Tuy nhiên, các bạn có thể lựa chọn:

Thời gian tới, Kon Tum tuyên truyền để các hộ dân làm các homestay để có hoạt động du lịch bài bản hơn.

Trải qua nhiều đèo dốc cao ngất, mình cũng tới xã Măng Ri và Ngọc Linh. Cảnh vật và văn hóa người dân ở đây tuyệt vời quá sức tưởng tượng. Nơi đây có khí hậu mát mẻ. Đứng trên cao nhìn xuống, xã Măng Ri như hình một chiếc chảo lớn, 4 bề được bao quanh bởi dãy núi Ngọc Linh. Những thửa ruộng bậc thang ở lưng chừng đồi, đan xen với những ngôi nhà, những kho thóc bé xinh xắn của người dân. Xã Ngọc Linh, thuộc huyện Đăk Glei, Kon Tum còn đẹp hơn. Chưa bản làng nào của Tây Nguyên mà tôi thấy đẹp như nơi đây. Ruộng bậc thang phủ kín từ đầu tới chân núi, lại trải dài liên tiếp nhiều ngọn núi cao. Dưới chân núi là con suối rộng, cuồn cuộn dòng nước trong xanh. Con suối như một niềm vương vấn Ngọc Linh khi nó chảy xuyên suốt cả khu bảo tồn, bày ra 1 cảnh quan đá, thác, nước kỳ vĩ. Thiên nhiên chưa bị tác động. Những ngôi nhà và ruộng nương gần như chỉ điểm thêm làm thiên nhiên thêm sinh động. Một khung cảnh quá hùng vĩ và đậm bản sắc. Rừng vô cùng đa dạng, cây cối nhiều tầng, nhiều lớp, không thấy có dấu hiệu về sự tác động của con người, rễ cây bám đầy, dây rừng như những con trăn, con rắn bị bao phủ lên những rêu xanh choàng cả lối đi. Trên đỉnh núi là hàng trăm nghìn cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Rừng mát lạnh đem lại cảm giác thư thái dễ chịu đến lạ thường. Nơi đây đa dạng cả về động vật, từ xa đã nghe nhiều tiếng chim rừng lảnh lót và có cả tiếng hú gọi bầy của loài linh trưởng.

Mình đã xin ngủ nhờ ở 1 nhà trong bản người Xê Đăng và dành 1 ngày trải nghiệm cuộc sống ở đây. Bà con Xê Đăng sinh sống quây quần nhau ở 4 ngôi làng lưng chừng các ngọn núi. Những nhà sàn này được làm hoàn toàn bằng gỗ với các trang trí mang nét đặc trưng Tây Nguyên rõ nét. Cũng như các dân tộc thiểu số Tây Nguyên, người Xê Đăng từ lâu đã chứa đựng nét huyền bí với không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, lễ hội đâm trâu, mừng lúa mới, cách xây nhà, trồng trọt,… Mình đã được thử sử dụng các loại cồng chiêng và hái các loại rau rừng về ăn với đồ nướng. Đó thật là trải nghiệm mới mẻ.

Ngày 3, mình được người dân dẫn đi thăm vườn sâm Ngọc Linh Tắk Ngo. Đây là nơi bảo tồn và phát triển nguồn gen quý hiếm của sâm Ngọc Linh để cung cấp giống cây trồng cho dân làng. Nơi đây được phú cho cái khí hậu rất tốt cho nhân sâm phát triển, sâm được trồng dưới những tán rừng cổ thụ một cách dày đặc trông thật bắt mắt. Đến đây, mình được bà con nông dân giới thiệu cặn kẽ về loại dược liệu quý này, cây sâm chỉ sống được ở vùng lõi của khu rừng già nguyên sinh nên ngoài tác dụng bồi bổ sức khỏe, nó có tác dụng bảo vệ rừng, thân thiện với cuộc sống con người. Mình còn biết về tục cúng thần sâm và những câu chuyện truyền thuyết về cây thuốc chữa bệnh này nữa.

Lưỡng lự mãi, cuối cùng mình cũng chọn leo núi Ngọc Linh. Điều cần nhất khi leo núi là bạn phải có sức khỏe. Bạn phải tập leo núi một thời gian trước chuyến đi. Mình chân yếu tay mềm nhưng cũng cố thử thách bản thân. Mình đã nhờ người dân dẫn đường song bạn có thể đi theo tour, nhờ nhân viên bảo vệ rừng dẫn lối. Địa chỉ liên hệ tốt nhất là: Trung tâm Văn hóa – Thể thao và Truyền thanh – Truyền hình huyện (đơn vị hướng dẫn thăm quan: 0909914676 – 0942894890). Lời khuyên cho các bạn là nên đi vào mùa khô (thường sẽ rơi vào khoảng thời gian từ tháng 12 đến tháng 3 hằng năm). Thời tiết khô ráo nên đường đi cũng sẽ thuận tiện cho các hoạt động thám hiểm. Bạn hoặc người dẫn đường phải sử dụng thành thạo bản đồ, máy định vị, các kỹ năng đi rừng, dựng lán trại, mang đồ giữ ấm, đồ ăn, kem chống muỗi và bình xịt chống côn trùng, tập quen với không khí loãng… Đường núi khá cao và dốc, bạn cần dành 2 tới 3 ngày để leo tới đỉnh núi Mẹ. Khi tới đây, bạn có thể cắm trại ven các con suối, thưởng thức sự mát mẻ và tĩnh lặng của rừng già, giúp bạn loại bỏ hết mọi lo toan trong cuộc sống… Lên cao, bạn sẽ gặp rừng đỗ quyên, lá non màu hồng, hoa đỗ quyên trắng tinh khiết, thoảng hương thơm nhẹ.

Khu bảo tồn Ngọc Linh mang trong mình vẻ đẹp kỳ vĩ, bí ẩn đầy cuốn hút, thôi thúc các tín đồ phượt khám phá. Nếu có dịp đến với Kon Tum, bạn hãy dành một khoảng thời gian trải nghiệm ở Ngọc Linh nhé!