Nếu bạn chưa đi Hà Giang thì có thể cái tên này vẫn còn lạ lẫm với bạn, nhưng nếu ai đã trót đi Hà Giang một lần hay là một HaGiang-holic thì cái tên này hẳn mang lại cho bạn rất nhiều kỷ niệm tuyệt đẹp về cảnh quan hùng vĩ, độc đáo và sự gắn kết của cộng đồng dân cư ở đây, cũng như vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ và văn hóa độc đáo của đồng bào sinh sống tại đây.

Thôn Lao Xa nằm sâu trong vùng cao nguyên đá Hà Giang, để đến thôn Lao Xa từ thành phố Hà Giang, bạn đi về hướng Đồng Văn theo Quốc lộ 4C (QL4C). Trên đường đến Lao Xa bạn sẽ đi qua các địa điểm nổi tiếng như Cổng trời Quản Bạ, Yên Minh, dốc Thẩm Mã, phim trường “Chuyện của Pao” nên bạn phân bổ thời gian để tham quan các địa điểm một cách trọn vẹn. Từ phim trường “Chuyện của Pao”, đi thêm 3.4km nữa sẽ đến ngã ba rẽ trái là đường vào thôn Lao Xa.

Đường vào Lao Xa nhỏ hơn so với QL4C mà bạn đã di chuyển trước đó, độ dốc có phần cao hơn và cũng không có hộ lan phía bên sườn núi, nên bạn lưu ý chạy cẩn thận nhé. Đoạn đường vào trong Lao Xa chỉ còn khoảng 3km nữa thôi. Đường đi sẽ đi qua các thung lũng và cánh đồng hoa cải.

Mình đến Lao Xa trong chuyến đi Hà Giang đầu tiên của mình (điều đó cũng đồng nghĩa với việc còn những chuyến đi tiếp theo nữa ^^) vào những ngày của tháng 4. Mình cũng khá tiếc vì không sắp xếp đến Hà Giang vào những ngày rực rỡ nhất nhưng mình đã nghĩ những khía cạnh khác cũng sẽ khiến mình ngạc nhiên.

Thôn Lao Xa mang đậm dấu ấn vùng núi cao miền Bắc Việt Nam. Khi đặt chân đến đây, bạn sẽ bị cuốn hút bởi vẻ đẹp hoang sơ và mênh mông của thiên nhiên xung quanh. Thôn Lao Xa được bao quanh bởi những dãy núi đồi non đồ sộ. Các đỉnh núi cao, mờ ảo vươn lên trời xanh, tạo nên một bức tranh hùng vĩ và mãnh liệt. Ánh sáng mặt trời len lỏi qua những đỉnh núi, tạo ra những bóng rừng và những mảng sáng tạo nên một khung cảnh độc đáo và hấp dẫn.

Các gia đình ở Lao Xa sống thành từng cụm dân cư cách nhau không xa lắm, được nối với nhau bởi các con đường bê tông men theo sườn núi. Điều mình thích nhất ở Lao Xa là mọi người vẫn giữ được một nét chung trong kiến trúc, từ sự đồng bộ của ngói nhà đến vật liệu xây dựng những căn nhà mới hay trong việc giữ gìn các ngôi nhà cổ bằng đất. Thật sự gây ấn tượng hơn nhiều so với các nơi tương tự như Lô Lô Chải.

Đến thôn Lao Xa, điều đầu tiên bạn sẽ nhận thấy là sự hiện diện nhiều trẻ con đáng yêu. Chúng tự do vui chơi mà không cần bóng dáng của những người lớn xung quanh. Từ những em bé nhỏ xíu đến những cậu bé cô gái tuổi đi học, chúng đang tạo nên một bầu không khí vui tươi và trong lành tại đây.

Mình cảm thấy các bạn H’Mông rất thích gọn gàng và sạch sẽ. Từ đường sá đến trong nhà mọi thứ đều được xếp ngăn nắp và không có rác trong sân nhà hay bên vệ đường.

Nông nghiệp có lẽ là hoạt động chính của người dân ở đây, chủ yếu là cải bắp và ngô. Năm nay thời tiết rất nóng, khô hạn, mọi người dường như gần sử dụng hết nước trong các hồ dự trữ nước mưa. Hồ lớn ở lòng thung lũng thì có nhiệm vụ trữ nước sinh hoạt cho người dân trong khu vực, còn các hồ nhỏ do người dân tự đào rộng tầm 1-2m thì để trữ nước để tưới tiêu.

Các ngôi nhà cổ bằng đất ở trong Lao Xa được giữ gìn và bảo vệ tương đối nguyên vẹn. Nếu so sánh với một làng cổ khác là Liên Hương thì tốt hơn rất nhiều. Tuy có những vết nứt nhưng được người ở đây sửa chữa bằng chính đất sét đã tạo nên ngôi nhà, nghe kể được lấy từ gần con suối trong khu vực, loại đất mà nếu thay thế bằng đất sét khác thì sẽ không đạt được độ cứng và bền như vậy. Tuổi đời của những ngôi nhà bằng đất sét này đã lên đến hàng trăm năm.

Nơi mình tá túc là homestay nhà cổ Lao Xa của anh Hồng, hộ duy nhất làm dịch vụ lưu trú ở đây, anh Hồng là người đồng bào H’Mông sử dụng ngôi nhà cổ của gia đình kinh doanh dịch vụ lưu trú nhưng vẫn rất ý thức được việc bảo tồn những nét đặc trưng ngôi nhà. Các bạn có thể dễ dàng tìm kiếm và đặt phòng trên các ứng dụng phổ biến như Booking hay Agoda. Bật mí anh Hồng là một cử nhân Công nghệ thông tin đó.

Tại đây chủ yếu kinh doanh chỗ nghỉ dạng dorm phòng tập thể và có 2 phòng riêng cho những ai thích riêng tư. Tại đây cũng không có các hàng quán ăn uống nên mọi người sẽ chỉ ăn tại homestay; bữa tối cùng tất cả khách với các món ăn địa phương như heo gác bếp, bắp cải, rượu ngô,…; buổi sáng có 2 món là phở và bánh crepe chuối chấm chocolate. Buổi tối, mọi người được anh Hồng biểu diễn rất nhiều rất nhiều nhạc cụ và điệu múa truyền thống của người H’Mông, mình còn được hướng dẫn thử từng loại nhạc cụ, thật sự rất thú vị.

Từ nhà cổ Lao Xa, đi thẳng 900m xuống cuối đường, ngay chỗ khúc rẽ trái là trạm đúc bạc cổ. Không có bản hiệu, cũng như bao ngôi nhà khác nhưng nghề đúc bạc này đã được truyền qua 6 đời. Người làm việc tại đây cũng là những anh em ruột trong gia đình. Hiện nay đã có một số máy móc hỗ trợ, nhưng 60% công việc vẫn được thực hiện bằng tay; các họa tiết vẫn cực kỳ tinh xảo, đồng đều và bắt mắt. Các sản phẩm của họ được đặt hàng từ mọi nơi ở vùng Tây Bắc để làm trang sức trong lễ cưới.

Từ thôn Lao Xa bạn có thể đi bộ sang Phó Bảng chỉ khoảng 3km bằng lối mòn qua các vườn bắp cải, một khu phố cổ khác cũng rất đẹp khi mùa xuân đến; nếu đi bằng phương tiện khác thì phải trở ra QL4C đến 12km.

Mọi người ở đây rất thân thiện, bạn có thể xin tham gia công việc đồng áng hằng ngày của họ hoặc vui chơi với trẻ con ở đây dù chúng chưa nói và hiểu được tiếng Việt. Chúng ta cũng có thể dạo chơi xung quanh homestay để tham quan các ngôi nhà cổ hoặc đi xe máy sang các cụm dân cư gần đó.

Khi mình rời khỏi thôn Lao Xa, mình không thể ngừng nhớ về những trải nghiệm đã trải qua tại đây. Thôn Lao Xa thực sự là một nơi gây thương nhớ, nơi mà sự hoang sơ, vẻ đẹp tự nhiên và tình thân thiện của cộng đồng đều góp phần tạo nên một trải nghiệm tuyệt vời.

Nhìn lại, mình không thể quên ánh mắt trong trẻo của những đứa trẻ đang chơi đùa tự do trong không gian rộng lớn của thôn. Thôn Lao Xa cũng là nơi mà mình được trải nghiệm sự đoàn kết và lòng mến khách của cộng đồng địa phương. Ngày nay người ta thường nhầm lẫn khái niệm homestay, nhưng ở đây mình chào đón với sự ấm áp và sẵn lòng chia sẻ những giá trị văn hóa và truyền thống đặc biệt của họ. Sự chân thành và lòng mến khách của họ đã làm mình cảm thấy như một thành viên trong gia đình, và điều này làm cho mình hiểu rõ hơn khái niệm homestay, giúp trải nghiệm của mình ở thôn Lao Xa trở nên đặc biệt và ý nghĩa hơn.