Bern là nơi đặt trụ sở của chính phủ Thụy Sĩ từ năm 1847 tới nay, nhưng không phải thành phố lớn nhất Thụy Sĩ (thành phố lớn nhất của nước này là Zurich), cũng chỉ là thành phố đông dân thứ tư, và không nổi tiếng bằng những Zurich (được coi là cái nôi tài chính của Thụy Sĩ), Geneva (thủ phủ đồng hồ Thụy Sĩ, trung tâm tài chính lớn thứ hai Thụy Sĩ sau Zurich, một trong những trung tâm ngoại giao lớn của toàn cầu, …). Tuy nhiên vị trí của Bern gần như nằm ở trung tâm đất nước Thụy Sĩ, nên từ Bern đi tới các điểm du lịch của đất nước này khá thuận tiện.

Bern được chính thức thành lập từ năm 1191, sau đó còn được mở rộng nhiều lần. Năm 1405 một trận hỏa hoạn lớn đã thiêu rụi thành phố, và người ta sau đó đã tái thiết lại Bern bằng nguyên liệu sa thạch để xây dựng, và quan trọng là những nét đặc trưng thời trung cổ vẫn được giữ lại nguyên vẹn đến nay. Từ năm 1983, Bern đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, bởi sự kết hợp tuyệt vời của một thế giới hiện đại vào trong lòng một thành phố từ thời trung cổ, với những công trình kiến trúc nhỏ gọn, cổ kính được bảo tồn rất tốt.

Công viên Hoa hồng, hay Vườn Hồng (Rosengarteb Bern), nằm trên một sườn đồi rộng, giống như một ốc đảo xanh tươi với hơn 200 loài hoa hồng , tạo nên một khung cảnh rất thanh bình, như một làng quê nho nhỏ trong lòng thành phố. Tiếc rằng khi mình đến đây là những ngày đầu tháng 5, hoa hồng trong công viên chưa nở, tuy nhiên dọc theo các lối đi trong công viên, các loại hoa và cây cỏ khác cũng đầy màu sắc trong nắng – thật tình cờ và may mắn, vì ngày 3/5 là ngày đầu tiên của mùa Xuân mà ở Bern có nắng.

Bởi tọa lạc trên một ngọn đồi, nên từ Công viên Hoa hồng có thể nhìn ngắm gần như toàn cảnh khu phố cổ của Bern nằm ngay bên cạnh, đối diện công viên qua khúc sông Aare cong cong bên dưới chân đồi.

Theo truyền thuyết, năm 1191 khi thành lập thành phố, Công tước Berthold V chưa đặt tên cho thành phố mới, trong một chuyến đi săn, vị Công tước nói rằng sẽ lấy tên thành phố theo con thú đầu tiên mà ông gặp trong chuyến đi săn ấy. Và con thú đầu tiên ông gặp là con gấu, vì vậy thành phố được đặt tên là Bern (tiếng Đức: Bärn, nghĩa là con gấu), và phù hiệu, biểu tượng của thành phố cũng mang hình chú gấu.

Vì lý do trên, dễ hiểu là ở Bern có một công viên gấu khá nổi tiếng bên bờ sông Aare, đối diện khu thành cổ Bern. Từ Công viên hoa hồng trên đồi, đi bộ xuống hết con dốc là đến Công viên Gấu (Bӓren Park) ven bờ Đông của sông Aare, ngay đầu cầu Nydegg. Công viên này được xây dựng từ năm 1441 và được tu sửa, mở rộng, hoạt động cho tới nay.

Trong công viên hiện gấu có ba chú gấu nâu, thành phố đã xây hẳn một khu “biệt thự” cho ba chú gấu, họ còn rào chắn một đoạn ven bờ sông Aare để làm khu vực cho 3 chú gấu này làm chỗ tắm.

Một người Thụy Sĩ lớn tuổi mình gặp ở Công viên Gấu còn nói rằng, hàng năm lần lượt từng chú gấu sẽ được đưa về khu bảo tồn ở khu vực rừng núi tự nhiên để “nghỉ dưỡng” một thời gian, rồi lại đưa về đây, nên chúng rất khỏe khoắn.

Mình rất may mắn vì … lang thang đi bộ ở Bern đúng ngày 3/5 – là ngày mùa Xuân đầu tiên có nắng ở đây – nên mới được thấy khung cảnh tươi đẹp của công viên hoa hồng, và đặc biệt là được nhìn thấy mấy chú gấu ra sưởi nắng, tắm sông. Bởi bác người Thụy Sĩ nói rằng vào những ngày Đông lạnh giá, hiếm khi thấy gấu ra ngoài lắm.

Nhà thờ Nydegg được xây dựng trong 5 năm 1341 đến 1346, tọa lạc ngay ở đầu phía Đông của khu thành cổ Bern – một bán đảo được tạo ra bởi sự uốn khúc của sông Aare với 3 mặt được dòng sông này bao bọc. Còn tháp nhà thờ được xây dựng vào khoảng năm 1480 – 1483. Vốn nơi đây là nền cũ của pháo đài Nydegg, được Công tước Berthold V xây từ khoảng những năm 1190 như một công trình phòng thủ của thành phố non trẻ vừa được ông thành lập.

Nhà thờ Nydegg nằm cạnh bờ Tây của sông Aare, giữa hai cây cầu (khá gần nhau) là cầu Nydegg và cầu cổ Untertor – cho tới giữa thế kỷ XIX (năm 1840), nó là cây cầu duy nhất bắc qua sông Aare. Năm 1840 cầu Nydegg là cây cầu thứ hai.

Berner Münster là nhà thờ Tin Lành nổi tiếng, nằm ở chếch về phía Tây Nam bán đảo thành cổ Bern, được xây dựng và hoàn thiện trong một thời gian rất dài. Nó bắt đầu được xây dựng từ năm 1421 và công việc xây dựng, sửa chữa, và cả tu sử các hạng mục kéo dài trong nhiều thế kỷ, và cuối cùng tháp chuông nổi tiếng của nó được hoàn thành vào năm 1893.

Tháp chuông của Berner Münster cao tới 100 mét – và là tháp chuông nhà thờ cao nhất Thụy Sĩ – nên nổi bật trong khu thành cổ, mà từ Công viên Hoa hồng hay Công viên Gấu đều nhìn thấy rất rõ.

Münster là một trong số 4 con phố chính, chạy gần như song song nhau theo hướng Đông – Tây trong khu thành cổ Bern, từ phía nhà thờ Nydegg tới phía con đường ngang nối giữa 2 cây cầu vòm bằng thép Kirchenfeid ở phía Nam và Kornhaus ở phía Bắc bán đảo. Đây đều là những con phố cổ xưa với lòng đường lát đá, hai bên là các dãy nhà 4 tầng mái ngói và rất nhiều những ô cửa sổ mở ra lòng phố.

Các nhà thờ ở thành cổ Bern, và cả ở Praha (Czech) hay Vienna (Áo) đều thu phí tham quan khá đắt, khoảng 20€ đến 30€, nên ngay từ nhà thờ Nydegg mình chỉ đi ngang qua, bởi thật sự nếu vào trong tham quan thì vừa tốn tiền mà vừa không đủ thời gian để đi xem qua những điểm khác, với lại mình cũng không mê tìm hiểu sâu về lĩnh vực kiến trúc – chứ anh bạn Lữ Phong của mình mà sa vào những chốn này thì … chắc anh ta không kịp đi hết một cái nhà thờ Nydegg với quỹ thời gian như mình có khi đó.

Bởi không định vào Berner Münster nên mình rẽ sang công viên Münsterplattform bên hông nhà thờ về phía Nam, và lang thang đi ra bờ sôgn Aare, nên được ngắm phong cảnh tuyệt đẹp của khúc sông với cây cầu Kirchenfeld và nhà hàng Terrasse trên doi đất chìa ra giữa lòng sông, dưới chân cầu.

Tháp đồng hồ thiên văn Zytglogge nằm ở đầu phía Tây thành cổ, cuối đường Kramgasse – con đường chạy giữa thành cổ từ phía nhà thờ Nydegg theo trục Đông – Tây. Đây được coi là biểu tượng của Bern.

Được xây dựng từ giai đoạn 1218 – 1220, ban đầu công trình này mang chức năng làm tháp cổng của pháo đài phía Tây thành phố (pháo đài phía Đông là Nydegg) và chỉ cao có 16 mét. Về sau Bern mở rộng dần ra nên tháp được xây cao thêm để tăng tầm quan sát ra các khu vực lân cận. Mãi đầu thế kỷ XV người ta mới lắp một chiếc đồng hồ thiên văn lên tháp, tuy nhiên sau đó tòa tháp bị hỏa hoạn, khiến cấu trúc của nó bị hư hại nặng nề.

Tới đầu thế kỷ XVI (khoảng những năm 1527 – 1530) cả tòa tháp và chiếc đồng hồ được xây dựng, lắp đặt lại. Ngọn tháp mới cao hơn 54 mét với bộ mái ngói đỏ hình chóp cùng các bờ nóc uốn cong rất đẹp. Thân tháp được xây bằng đá, gồm hai tầng, với tầng dưới có cổng vòm cho con phố Kramgasse chạy qua. Trong lòng tháp có bố trí cầu thang xoắn ốc cổ xưa gồm 130 bậc dẫn lên đài quan sát, có thể ngắm toàn cảnh thành phố cổ Bern. Tuy nhiên vé tới 30€ cho ít phút ngắm cảnh trên cao, đối với mình là … hơi xa xỉ.

Đến nay, đã gần 500 năm kể từ khi được xây dựng lại (và là một trong số những chiếc đồng hồ thiên văn cổ nhất) chiếc đồng hồ ở tháp đồng hờ thiên văn Zytglogge vẫn chạy chính xác. Cứ mỗi khi chẵn giờ, ở đây cũng có một hoạt cảnh với chú gà trống mạ vàng xòe cánh chạy vòng quanh phía sau những con gấu và một con rồi.

Người ta còn cho rằng, chính những tiếng tích tắc của đồng hồ Zytglogge đã “gợi ý” cho Albert Einstein – nhà bác học lỗi lạc người Đức, nhưng có tới hơn 7 năm sống ở Bern (1902 – 1909) và căn nhà ông ở nằm rất gần Zytglogge, nay trở thành bảo tàng – đã phát minh ra Thuyết Tương đối trong thời gian ông sống và dạy học ở Bern.

Còn được gọi là Cung điện Liên bang, tọa lạc tại phía Tây Nam cửa thành cổ Bern, bao gồm 3 khối nhà. Khối tòa nhà Quốc hội phía Tây được xây dựng trong những năm 1852 – 1857; khối tòa nhà Quốc hội phía Đông được xây dựng trong khoảng từ 1884 – 1892; khối tòa nhà Quốc hội trung tâm được xây dựng muộn nhất, trong khoảng từ 1894 – 1902; còn quảng trường phía trước khu phức hợp này được xây dựng thành đài phun nước vào năm 2004.

Khi mình tới đây, gần giữa trưa, nắng chói chang, nhưng đầu con phố Bärenplatz nhìn thẳng tới tòa nhà Quốc hội vẫn rất đông du khách ngồi ngoài nắng ăn trưa và uống bia.

Bern, cũng như các thành phố mình từng đến trong đợt đi châu Âu này (như Vienna, Praha, Montreux) đang mùa Xuân nên đường phố nơi đâu cũng có nhiều hoa đua nở.

Đường phố ở Bern nhiều hoa, cả bên trong khu thành cổ Bern, lẫn các con phố bên ngoài thành cổ. Không chỉ nhiều hoa, Bern còn nhiều cây xanh và nhiều những công viên nhỏ, thậm chí chỉ là những khoảng đất trông nho nhỏ ven đường, đều được trồng cỏ, hoa. Tiếc rằng mình không có nhiều thời gian, cũng chỉ đi bộ trong thành cổ Bern và đi thêm ra khu vực bên ngoài một chút mà thôi.

Đợt tham dự các hội nghị kết hợp tham quan của đơn vị mình ở châu Âu, bắt đầu là bay từ Việt Nam sang Áo, qua Czech và nước cuối cùng là Thụy Sĩ. Trong thời gian này, mình tranh thủ đi được một số điểm ngoài lịch trình của đoàn, đã kể với các bạn, như: Hồ Xanh (Green Lake) – làng trượt tuyết Schladming – làng cổ Hallstatt của nước Áo; một vòng khu vực trung tâm Praha nước Czech; ngắm hồ Geneva tại thành phố Montreux, và đi bộ ngắm Thành cổ Bern, Thụy Sĩ.

Đến những ngày cuối cùng, mình mới thu xếp được chút thời gian để lang thang dạo bộ ở Bern, trước khi cùng cả đoàn di chuyển tới Zurich để bay về Việt Nam. Chỉ chuyến đi Green Lake – Schladming – Hallstatt ở Áo là mình được người quen đưa đi bằng xe ô tô cá nhân. Còn việc di chuyển giữa các thành phố của đoàn mình toàn đi tàu hỏa, vì mạng lưới tàu hỏa ở châu Âu nói chung và khối Schengen nói riêng rất phát triển. Tại các thành phố thì gần như hoàn toàn đi bộ.

Vẫn tiếc vì không dành được nhiều thời gian hơn để tham quan kỹ hơn những nơi mình đã đến.