Samarkand là một trong những thành phố cổ nhất Trung Á. Nơi đây từng là thủ đô phồn hoa đô hội của đế chế Sogdian khi Alexander Đại Đế chiếm nơi này vào năm 329 trước Công Nguyên. Alexander Đại Đế đã nói “Everything I have heard about Samarkand is true, except that it’s more beautiful than I imagined”/ Mọi điều ta được nghe về Samarkand đều đúng ngoại trừ một điều là nó đẹp hơn tưởng tượng của ta rất nhiều”.
Nằm ở vị trí chiến lược trên tuyến đường thương mại từ Trung Quốc, Afghanistan, Iran, Ấn Độ và Kavkaz, Samarkand phá triển thịnh vượng và trở thành trung tâm quan trọng của con đường tơ lụa. Từ thế kỷ thứ 6 tới 13, Samarkand được cai trị bởi rất nhiều các đế chế như Turks, Ả Rập, Ba Tư, Mông Cổ, Timur. Năm 1220, Thành Cát Tư Hãn đã xâm lược và chiếm đóng Samarkand. Năm 1370, Timur Đại Đế quyết định chọn Samarkand là thủ đô và trong suốt triều đại Timur, những công trình kiến trúc đẹp tuyệt vời đã được xây dựng. Cháu trai của Timur là Ulugbeck tiếp túc cai trị nơi này đến năm 1449 và càng xây dựng thêm nhiều công trình kiến trúc độc đáo khác. Samarkand được coi là trung tâm chính trị và văn hóa của châu Á trong thế kỷ 14 và 15.
Quảng trường Registan là trái tim của Samarkand
Sự phồn thịnh và quyền lực một thời của cố đô Samarkand vẫn còn thể hiện nguyên vẹn ở những công trình kiến trúc tuyệt đẹp. Một trong những tượng đài Timur đã khắc câu ngạn ngữ:”Nếu bạn muốn biết về chúng tôi, hãy tới thăm các công trình của chúng tôi”. Các công trình này là nhữngkiến trúc tôn giáo hoành tráng bật nhấtở Trung Á như quảng trường Registan – trái tim của Samarkand, Bibi Khanym – một trong những thánh đường Hồi giáo lớn nhất thời cổ đại, quần thể Shah-i-Zinda, Gur-e-Amir và lăng mộ hoàng đế Timur. Bên cạnh đó là những công trình không kém phần nổi bật như các học viện hồi giáo, thánh đường và bảo tàng trưng các hiện vật quý giá của triều đại của vua Timur đã tái hiện sống động thời vàng son của Samarkand. Thành phố hơn 2000 năm tuổi có lịch sử lâu đời và tầm quan trọng không kém Rome hay Athens này được UNESCO công nhận năm 2001.
Thời điểm đẹp nhất
Mùa thu (tháng 9 và tháng 10) và mùa xuân (tháng 4 và tháng 5) là thời gian tốt nhất để thăm thành phố, thời tiết không quá nóng hay quá lạnh tuy nhiên đây là thời điểm rất đông khách du lịch.
Mùa đông (tháng 12 đến tháng 2) cũng rất đáng để tới Samarkand nếu bạn chịu được lạnh và may mắn bạn sẽ được chiêm ngưỡng kiến trúc tuyệt đẹp khi có tuyết trắng bao phủ.
Mùa hè (tháng 6 đến tháng 8) rất nóng nực, nhiệt độ có thể lên tới hơn 40 độ hoặc cao hơn nên đi tham quan rất mất sức.
Đến Samarkand như thế nào?
Samarkand nằm ở phía Đông Bắc của Uzbekistan, gần biên giới với Tajikistan.
Bạn có thể dễ dàng để đi từ các thành phố khác ở Uzbekistan đến Samarkand bằng xe bus, tàu hỏa, taxi…
Từ Dushanbe (Tajikistan)
Thuận tiện nhất là bạn thuê xe riêng hoặc đi share taxi đến cửa khẩu Panjakent. Sau khi nhập cảnh vào Uzebkistan thì bên ngoài cửa khẩu có rất nhiều taxi bên ngoài đường chở bạn tới Samarkand, thời gian di chuyển khoảng 50 phút với giá khoảng 10USD/người (tương đương 235.000VND).
Từ thủ đô Tashkent hoặc từ Bukhara
Tàu cao tốc Afrosiyob của Uzbekistan
Cách dễ nhất và nhanh nhất để đi từ thủ đô Tashkent, Bukhara đến Samarkand là bằng tàu hỏa. Có 2 loại tàu Afrosiyob và Sharq. Afrosiyob là tàu cao tốc đưa bạn từ hai thành phố này đến Samarkand trong vòng hơn 1,5 – 2 giờ với giá từ 5USD (tương đương 118.000VND), tàu chạy hàng ngày vào buổi sáng và buổi tối. Sharq là tàu bình thường chạy hàng ngày vào buổi sáng, đi chậm hơn, hành trình từ Tashkent/Bukhara đến Samarkand mất từ 2 – 3 tiếng. Bạn có thể kiểm tra lịch trình các chuyến tàu trên trang web chính thức của đường sắt Uzbekistan: https://e-ticket.railway.uz/lang-en/index.html. Bạn có thể mua vé online hoặc mua vé trực tiếp tại phòng vé ngay cạnh ga phía Bắc Tashkent (Northern Tashkent Railway Station) hoặc ga Bukhara trước một ngày.
Xe buýt đường dài ở Uzbekistan chạy chậm, cũ kỹ và không thoải mái. Hơn nữa, giá vé chỉ rẻ hơn một chút so với tàu hỏa hoặc share taxi chia sẻ. Bạn có thể bắt xe bus tại bến xe bus trung tâm của Tashkent, gần ga tàu điện ngầm Olmazor.
Di chuyển trong Samarkand
Các điểm tham quan ở Samarkand khá gần nhau nên bạn hoàn toàn có thể đi bộ khám phá. Đối với các địa điểm xa hơn thì bạn có thể bắt taxi.
Ở đâu?
Bạn nên tìm khách sạn ở xung quanh khu vực quảng trường Registan vì từ đây có thể đi bộ tới hầu hết các điểm tham quan chính của Samarkand, gần nhiều nhà hàng, quán ăn, rất thuận tiện đi lại. Một số khách sạn, homestay được trang trí theo phong cách Uzbekistan rất xinh xắn và giống như truyện nghìn lẻ một đêm. Bạn có thể tham khảo Furkat Guest House, Amir Hostel, Hotel Bibikhanum, DiliMah Premium Luxury… hoặc nhiều hơn trên các trang web đặt phòng như Booking, Agoda, So Sánh Tour, Hostelworld…
Bữa sáng theo phong cách hoàng gia ở Samarkand
Các điểm tham quan chính
Registan – trái tim của Samarkand
Quảng trường Registan là một tượng đài của kiến trúc phương Đông với ba học viện hồi giáo đồ sộ và tinh xảo là Ulugbek, Sher-Dor và Tilya Kori.
Học viện Hồi giáo Sher-Dor với hình ảnh hai con sư tử cõng thần mặt trời
Học viện Hồi giáo Ulugbek
Học viện hồi giáo Ulugbeklà công trình đầu tiên được xây dựng bởi Ulugbek – cháu trai của đại đế Timur vào năm 1417. Học viện này từng là học viện hồi giáo lớn nhất Trung Á vào thế kỷ 15, tại đây học sinh được dạy triết học, thiên văn học, toán học và thần học.Gần hai trăm năm sau, học viện Sher-Dor được xây dựng vào năm 1619 và hoàn thành năm 1936 bởi tổng đốc Yalangtush Bahadur. Sher Dor nghĩa là Sư tử vì vậy trên mặt trước của học viện là hình ảnh hai con sư tử cõng thần mặt trời trên lưng. Mười năm khi xây dựng xong Sher-Do, vào năm 1646 Yalangtush Bahadur đã cho xây dựng học viện Tilya Kori và hoàn thành năm 1660. Tilya Kori tượng trưng cho sự giàu có của Samarkand tại thời điểm đó. Các nghệ nhân đã sử dụng phương pháp trang trí chủ yếu là mạ vàng, bên ngoài được trang trí bởi đá mosaic với các hoa văn hình học và hoa lá tự nhiên.
Đại thánh đường Bibi-Khanym
Một lăng mộ ở đại thánh đường Bibi-Khanym
Thánh đường Bibi-Khanym được đặt theo tên người vợ được sủng ái nhất của đại đế Timur, được khởi công vào năm 1399 và phải mất 5 năm để hoàn thành. Nó đã từng là nhà thờ hồi giáo lớn nhất thời kỳ đó với mái vòm của sảnh chính cao tới 40m. Để xây dựng Bibi-Khanym, đại đế Timur đã huy động hai trăm kiến trúc sư, nghệ sĩ, thợ thủ công bậc thầy và hơn năm trăm lao động khác. Hàng trăm cột đá đã được cắt và vận chuyển bằng voi từ các mỏ đá cẩm thạch đến Samarkand. Thánh đường từng bị sụp một phần do trận động đất năm 1897 và được trùng tu lại trong những năm 1970. Tuy nhiên, những gì còn sót lại ở Bibi-Khanym cũng đủ để chúng ta thán phục trí tuệ và công sức của người cổ đại. Họ không hề có những máy móc kỹ thuật tiên tiến mà vẫn có thể tạo ra được những công trình vĩ đại như vậy.
Gur-e Amir – lăng mộ gia tộc đại đế Timur
Cổng vào Gur-e Amir trang trí cầu kỳ lộng lẫy
Trên trần của lăng mộ Gur-e Amir
Gur-e Amir ban đầu có ba công trình gồm lăng mộ, học viện hồi giáo và nơi cầu nguyện. Tuy nhiên ngày nay, phần duy nhất của khu phức hợp vẫn còn nguyên vẹn là lăng mộ và cổng vào. Cổng vào được trang trí bởi mái vòm và họa tiết hình học trên nền gạch đất nung theo kiến trúc Ba Tư. Mái vòm được làm từ gạch tráng men màu xanh ngọc được trang trí hoa văn và dòng chữ Ả Rập với ý nghĩa “Thượng đế là bất tử”. Bên trong lăng mộ được mạ vàng và là nơi chôn cất đại đế Timur và các con cháu của ngài.
Đài thiên văn Ulugbek
Đài thiên văn Ulugbek
Ulugbek không chỉ là một vị vua tài giỏi mà ông cũng là một nhà thiên văn nổi tiếng ở Trung Á vào thế kỷ 15. Ông đã xây dựng đài thiên văn mang tên mình vào năm 1420. Nhờ công trình này, Ulugbek cùng nhiều nhà thiên văn học đã gặt hái các thành tựu quan trọng, bao gồm việc xác định thời gian chính xác của một năm chỉ lệch 25 giây so với tính toán hiện đại, tính góc nghiêng trục tự quay của Trái Đất, hay tổng hợp cuốn Tinh đồ Zij-i-Sultani với vị trí của 994 ngôi sao trên bầu trời.Những khám phá và nghiên cứu được thực hiện tại Đài thiên văn Ulugbek rất quan trọng vào thời điểm đó vì các nhà thiên văn học có thể dự đoán nhật thực và tính toán giờ mặt trời mọc và độ cao của một thiên thể.
Nghĩa trang hoàng gia Shah-i Zinda
Nghĩa trang hoàng gia Shah-i Zinda
Màu xanh lam ngọc ở Shah-i Zinda
Shah-i Zinda được xây dựng vào thế kỷ 11, hiện nay nằm trên đồi Afrasiyab phía bắc thành phố Samarkand. Lối vào khu phức hợp là một cổng vòm đồ sộ, phần lớn khu phức hợp ban đầu đã bị người Mông Cổ phá hủy khi họ cướp phá Samarkand vào năm 1221 và được trùng tu lại vào thế kỷ 14. Nhiều kiến trúc mới đã được xây dựng tại đây vào thế kỷ 18 và 19. Kiến trúc và trang trí của Shah-i Zinda chịu khá nhiều ảnh hưởng của triều đại Timur và những người kế vị của ông như mái vòm màu xanh, họa tiết hoa và thực vật, ngôi sao và thiết kế hình học tương tự như kiến trúc của Gur-e Amir và thánh đường Bibi-Khanym.
Syiob Bazaar
Syiob Bazaar
Syiob Bazaar là chợ lớn nhất Samarkand, bên trong bán đủ thứ từ hạt khô, da thú, bánh kẹo, đồ lưu niệm… Samarkand đã từng là thủ đô của đế chế Timur, là trung tâm thương mại lớn với rất nhiều thương nhân và người mua sắm đến từ nhiều khu vực khác nhau. Đó là lý do tại sao chợ Samarkand luôn đông đúc và đầy đủ các loại hàng hóa. Bước vào trong chợ bạn thấy mình lạc giữa màu sắc, mùi hương và âm thanh. Trái cây nhiều màu sắc, mơ vàng, táo đỏ, rau xanh, các loại hạt, các loại gia vị đầy màu sắc như mè đen, quế, nhục đậu khấu, nghệ, bạch đậu khấu, ớt và tiêu đen, đinh hương, thìa là, rau mùi và cà chua xay khô, các loại gạo, đậu xanh, lúa mì, kê, lúa mạch,…
Syiob Bazaar còn có cả khu ăn uống với các món đặc trưng Trung Á như kebab, mì lagman, cơm pilaf, súp rau củ, sữa chua, bánh mì…
Internet và sim card
Có 5 nhà cung cấp mạng viễn thông ở Uzbekistan là Ucell, Uzmobile, UCell, UMS và Beeline. Gói cước tham khảo của Beeline có giá 6USD (tương đương 140.000VND) cho 5GB. Bạn phải mang theo hộ chiếu khi đăng ký và có thể nạp tiền vào sim tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi.
Ẩm thực
Các món ăn của người Uzbekistan vô cùng phong phú về hương vị, Samarkand có rất nhiều nhà hàng phục vụ món ăn địa phương và ẩm thực của các quốc gia khác dể bạn lựa chọn. Một số món ăn địa phương nhất định phải thử là:
Khám phá xung quanh Samarkand
Shahrisabz
Shahrisabz là quê hương và là nơi ở cũ của hoàng gia Timur
Được thành lập cách đây hơn 2.700 năm, Shahrisabz là quê hương và là nơi ở cũ của hoàng gia Timur. Đây cũng là một trong những thành phố lâu đời nhất ở Trung Á. Shahrisabz có rất nhiều di tích lịch sử có từ thời Timur, và phần lớn vẫn giữ được diện mạo ban đầu. Một số điểm tham quan đáng chú ý là Cung điện Ak-Saray, Dorut Tilovat, Bảo tàng Amir Timur (bên trong học viện hồi giáo Chubin), khu phức hợp Chorsu và Dor-us Siyodat. Từ Samarkand bạn có thể tới Shahrisabz và về trong ngày bằng taxi với giá thông thường là 40USD (tương đương 940.000VND), tài xế sẽ đợi bạn trong lúc bạn đi tham quan.
Tour thử rượu vang
Uzbekistan là quốc gia sản xuất rượu vang chính ở Trung Á và nho của Uzbekistan rất ngọt nhờ thời tiết nắng ấm. Cách tốt nhất để nếm thử rượu vang địa phương là tham gia Tour thử rượu vang trong hai giờ tại Nhà máy rượu Khovrenko và Bảo tàng rượu Samarkand. Bạn có thể nhờ lễ tân khách sạn nơi bạn ở đặt tour, mua tour tại các văn phòng du lịch hoặc đặt trực tiếp tại website:
Nên dành bao lâu ở Samarkand?
Người dân Samarkand rất mến khách
Bạn nên dành ít nhất 3 ngày cho Samarkand
Bạn nên dành tối thiểu là 2 ngày để khám phá Samarkand, lý tưởng nhất là 3-4 ngày. Dưới đây là lịch trình gợi ý cho 3 ngày:
