Kiến trúc Pháp hơn 100 năm trong Đại Nội Huế

Quần thể kiến trúc Phủ Nội Vụ được xây dựng từ năm 1837 dưới thời vua Minh Mạng, là nơi quản lý, chế tác và lưu giữ các loại vàng bạc, châu báu phục vụ cho triều đình nhà Nguyễn. Đến năm 1906, công trình được xây dựng lại theo kiến trúc Pháp, ngày nay chỉ còn lại tòa nhà chính hai tầng sót lại sau chiến tranh, vị trí gần cửa Hiển Nhơn thuộc khuôn viên Tử Cấm Thành.

Trong hơn 100 năm tồn tại, tòa nhà được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Hiện tại, nơi này dùng để cất giữ các đồ dùng trang trí sau các buổi biểu diễn nghệ thuật trong kinh thành, đồng thời là trụ sở điều hành của một doanh nghiệp khai thác dịch vụ xe điện.

Cầu thang dẫn lên tầng trên nằm ở hai bên của tòa nhà. Quần thể kiến trúc Phủ Nội Vụ có diện tích khoảng 2 ha gồm tòa nhà chính vẫn nguyên kết cấu ban đầu, ngôi miếu Tối Linh Từ được trùng tu năm 2012 và những dãy nhà cấp bốn xây dựng khi nơi này là Đại học Nghệ thuật Huế. Kinh thành Huế trước đây có hai công trình kiến trúc Pháp là điện Kiến Trung và Phủ Nội Vụ nhưng điện Kiến Trung đã bị tàn phá bởi bom đạn, chỉ còn lại nền móng và đang được phục hồi từ năm 2018.

Tại tầng một tòa nhà vẫn còn những dấu tích của Đại học Nghệ thuật Huế như hòm thư, bảng tên phòng hiệu trưởng, phó hiệu trưởng… Từ năm 1936 đến 1996, khu vực này liên tục thay đổi công năng từ trụ sở của tuần binh bảo vệ hoàng thành, trụ sở trường Cao đẳng Nghệ thuật Huế rồi trở thành Đại học Nghệ thuật Huế.

Tầng hai của tòa nhà với hành lang chạy vòng quanh bốn mặt. Phủ Nội Vụ gắn liền với bí ẩn kho báu của vua Minh Mạng.

Các phòng tại Phủ Nội Vụ rất rộng, có cửa ra hành lang ở nhiều hướng và các phòng thông với nhau. Quốc Sử Quán triều Nguyễn ghi chép lại, vào năm 1885 ở tầng dưới Phủ Nội Vụ cất giữ hơn 91.000 thỏi bạc đĩnh 10 lạng, gần 79.000 thỏi bạc đĩnh 1 lạng, tầng trên cất giữ khoảng 500 lạng vàng, khoảng 700.000 lạng bạc. Về sau này, đã có ba lần quan lại và binh lính đào được các hầm chứa bạc trong kinh thành.

Khoảng sân trước Phủ Nội Vụ nhìn từ lan can tầng hai, bên trái là hướng ra cổng Hiển Nhơn nằm ở phía đông của kinh thành Huế.

Một căn phòng khác tại tầng hai của tòa nhà chất đầy các loại đèn trang trí sử dụng trong các sự kiện văn hoá, nghệ thuật tổ chức ở Đại Nội Huế.

Hiện tại, Phủ Nội Vụ có dấu hiệu xuống cấp nặng, lộ ra những khung sắt trên trần nhà.

Nằm bên cạnh tòa nhà chính là những dãy nhà cấp bốn được xây dựng về sau này, hiện có tên gọi Không gian trình diễn nghề truyền thống Huế. Ở đây chủ yếu trưng bày và bán các đồ lưu niệm như nón lá, đèn lồng, áo dài, hoa giấy… bên cạnh đồ ăn uống cho khách du lịch sau hành trình tham quan khuôn viên rộng lớn của Đại Nội.

Một tour tham quan kinh thành Huế có hướng dẫn viên sẽ kết thúc tại cổng Hiển Nhơn, một trong bốn cánh cổng dẫn vào Đại Nội Huế, nằm ngay gần Phủ Nội Vụ. Trong ảnh là những chi tiết đắp ghép bằng mảnh sành đặc trưng trong cách trang trí tại Đại Nội mới được trùng tu.