Jerusalem có lẽ là thành phố linh thiêng và đặc biệt bậc nhất trên thế giới. Nó vùng đất thánh, là nơi khởi nguồn ba tôn giáo lớn của nhân loại là Do Thái giáo, Hồi giáo và Cơ đốc giáo. Jerusalem từng là quê hương của Do thái giáo cách đây hơn 3000 năm. Đối với những người theo đạo Thiên chúa, Jerusalem là thành phố nơi Chúa Jesus bị đóng đinh lên thập giá và phục sinh. Đối với những người theo đạo Hồi thì Jerusalem linh thiêng chỉ sau thánh địa Mecca và Media, đây là nơi ngôn sứ Mohammed lên thiên đường. Với những biến cố lớn trong hàng ngàn năm qua, từng con đường, từng viên gạch, từng bức tường đá ở Jerusalem đều thấm đẫm lịch sử, máu và nước mắt.

Tới Jerusalem, bạn sẽ thấy đây là một thành phố có sức hút kì lạ bởi những di tích minh chứng cho một thời lịch sử lẫy lừng, bởi bầu không khí sôi động của thành phố, ẩm thực phong phú và dường như mỗi bước đi ở Jerusalem tôi đều có cảm giác mình đang dạo qua cả ngàn năm lịch sử. Jerusalem có hơn 2.000 địa điểm khảo cổ, 60 bảo tàng và 70 trung tâm văn hóa và lịch sử để bạn tìm hiểu.

Để tới được Jerusalem trước tiên bạn phải có visa Israel. Bạn có thể xin qua dịch vụ của các công ty du lịch hoặc có thể tự nộp hồ sơ xin visa tại ĐSQ Israel ở Hà Nội. Hồ sơ gồm có:

Phí visa là 600,000VND.

Địa chỉ đại sứ quán Israel: Tầng 10 – Tháp Hà Nội, số 49 Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Hà Nội

Đồng tiền của Israel được gọi là New Israeli Shekel (NIS). Tỉ giá giữa đồng đô la Mỹ và NIS là 1USD = 3.7 NIS

Thời điểm tốt nhất để đến thăm Jerusalem là từ tháng 4 đến tháng 5 và tháng 10 đến tháng 11, khi đó thời tiết ôn hòa và ít khách du lịch hơn. Trước khi đi bạn hãy kiểm tra ngày đi của bạn với các lễ kỷ niệm lớn của người Do Thái như High Holy Days, Sukkot, and Passover vì trong những ngày này sẽ rất đông người, giá cả khách sạn tăng cao. Mùa hè tuy khá nóng nhưng là mùa du lịch cao điểm của Jerusalem.

Nếu bạn là người theo đạo Thiên chúa, thì thời điểm tốt nhất đế tới Jerusalem là vào Giáng sinh và Phục sinh. Trong những ngày lễ thiêng liêng này, những người hành hương đổ về Jerusalem và Bethlehem rất nhộn nhịp.

Từ Việt Nam không có chuyến bay thẳng tới Jerusalem. Bạn sẽ phải bay tới Tel Aviv từ đó di chuyển tới Jerusalem. Bạn sẽ phải quá cảnh ở một nước thứ ba như Dubai, Thailand, Abu Dhabi, Bharain trước khi tới Tel Aviv… Giá vé dao động từ 800-1200USD khứ hồi (tương đương 18.800.000 – 28.200.000VND).

Từ sân bay quốc tế Ben Gurion và từ Tel Aviv, có 3 cách để tới Jerusalem:

Tại sân bây có xe bus 485 hoạt động 24 giờ, 6 ngày trong tuần tuần (xe bus không vào ngày Shabbat từ chiều thứ 6 đến chiều thứ 7). Thời gian từ sân bay tới Jerusalem mất khoảng 1 giờ đồng hồ, xe bus sẽ dừng tại một số điểm trung tâm ở Jerusalem và bến xe bus trung tâm (Jerusalem’s Central Bus Station). Giá vé là 18NIS (tương đương 126.000VND).

Từ Tel Aviv có xe bus 405 khởi hành từ bến xe bus trung tâm (Central Bus Station) đến Jerusalem, xe bus khởi hành ở hàng 603/607 (tầng sáu). Xe bus 480 khởi hành bến xe bus Arlozorov (Tel Aviv’s Arlozorov Bus Terminal) đến Jerusalem. Giá vé hai xe 405 và 408 đều là 18NIS/1 chiều (tương đương 128.000VND) và 30NIS/khứ hồi (tương đương 212.000VND).

Từ Tel Aviv hoặc từ sân bay Ben Gurion bạn có thể đi tàu cao tốc tới ga Yitzhak Navon ở trung tâm Jerusalem. Bạn có thể xem thời gian tàu chạy và đặt vé tại website: https://www.rail.co.il/en/. Lưu ý tàu cũng không vào ngày Shabbat từ chiều thứ 6 đến chiều thứ 7.

sherut là những xe bus nhỏ chở khoảng 10 hành khách đến Jerusalem hoặc đến khách sạn của bạn. Từ sân bay Ben Gurion bạn có thể tìm thấy sherut ở tầng G bên ngoài sảnh Arrivals.

bạn cũng có thể đi taxi từ Tel Aviv hoặc từ sân bay đến Jerusalem. Tuy nhiên, tùy chọn này là tốn kém. Giá taxi đi từ Tel Aviv khoảng 300NIS (tương đương 2.100.000VND). Từ 9 giờ tối đến 5:30 sáng và trong những ngày Shabbat giá sẽ cao hơn nữa.

Nếu bạn đi nhóm đông thì có thể đặt xe riêng hoặc thuê xe tự lái từ Tel Aviv hoặc từ sân bay. Tất cả các công ty cho thuê xe hơi lớn của Israel đều có địa điểm tại thành phố và sân bay Ben Gurion.

Trong khu phố cổ Jerusalem bạn có thể đi bộ vì các điểm tham quan rất gần nhau.

Bạn cũng có thể đi taxi, bus, tàu để di chuyển quanh Jerusalem. Vé cho một lượt đi có giá 5,90NIS (tương đương 42.000VND) đối với xe bus và tàu. Tàu ở Jerusalem chỉ có một tuyến từ Ga Heil Ha’avir đến Núi Herzl với tổng cộng 23 điểm dừng. Xe bus số 99 khởi hành bốn chuyến mỗi ngày từ quảng trường Safra trên đường Jaffa và dừng ở 29 địa điểm du lịch chính. Giá vé 80NIS (tương đương 560.000VND). Nếu bạn đi phương tiện công cộng tại Jerusalem, bạn có thể mua thẻ Rav Kav tại bến tàu, bến xe bus. Thẻ có thể được nạp thêm tiền và có thể thanh toán vé xe bus, vé tàu. Nếu đi taxi, bạn lưu ý tài xế sẽ thu thêm tiền khi chạy ban đêm hoặc vào ngày Shabbat vì vậy bạn hãy thỏa thuận giá cả trước khi lên taxi.

Shabbat là ngày nghỉ của người Do Thái bắt đầu từ đầu giờ chiều thứ 6 đến tối thứ 7. Trong thời gian này các công ty, công sở, hệ thống giao thông công cộng đều đóng cửa. Rất ít cửa hàng, quán ăn, nhà hàng mở cửa. Taxi vẫn chạy nhưng mức giá sẽ cao hơn ngày thường. Shabbat là thời điểm tuyệt vời để khám phá Jerusalem vì thành phố yên tĩnh hơn nhiều so với bình thường và hầu như không có xe cộ trên đường phố. Nếu bạn tới Jerusalem vào ngày Shabbat thì vẫn có một vài hoạt động để bạn trải nghiệm như: thăm thú khu phố cổ, thăm quan bảo tàng Israel hoặc mua tour tham quan các địa điểm khác bên ngoài Jerusalem như: Masada, Ein Gedi, Dead Sea (Biển Chết), Jericho, Bethlehem…Do có rất ít hàng quán bán vào ngày Shabbat nên bạn hãy tham khảo những nhà hàng mở cửa vào thời gian này tại website: https://www.touristisrael.com/places-in-jerusalem-open-on-shabbat/17001/

Jerusalem là một nơi ở khá đắt đỏ. Để thuận tiện đi lại nhất bạn hãy đặt phòng xung quanh khu vực phố cổ hoặc bến xe bus. Giá khách sạn trung bình có giá từ 100USD (tương đương 2.350.000VND). Một số khách sạn/hostel có giá hợp lý bạn có thể tham khảo như Agripas Boutique Hotel, Mike’s House, The Abraham Hostel Jerusalem, Brown Hotels…

Các trang web đặt phòng nổi tiếng như Booking, Agoda, So Sánh Tour, Airbnb… có rất nhiều các loại phòng với nhiều mức giá để bạn lựa chọn

Để khám phá, trước tiên bạn hãy hình dung Jerusalem được chia thành năm khu vực rõ rệt gồm Núi Đền và bốn khu của người Kitô giáo, Hồi giáo, Do Thái và người Armenia.

Nơi linh thiêng nhất của người Do thái là Bức tường than khóc. Sau cuộc chiến tranh với người La Mã, ngôi đền thứ 2 của họ bị san bằng, chỉ còn lại một phần của móng ngôi đền đó chính là bức tường than khóc ngày nay. Người Do thái ngày nay vẫn tới khóc than. Họ đứng, ngồi, úp mặt vào tường, ôm lấy bức tường và lầm rầm đọc kinh, cầu nguyện. Những người Do Thái còn viết niềm mơ ước của mình vào những mảnh giấy bé xíu nhét vào những kẽ hở nhỏ của bức tường. Họ tin rằng Chúa trời sẽ nghe thấy những nguyện vọng của mình.

Ngay bên cạnh bức tường than khóc là di tích quan trọng nhất của Jerusalem – Núi Đền. Tâm điểm của Núi Đền là là Đền thờ Khối đá (Dome of the Rock) với mái vòm màu vàng rực rỡ đặc trưng của Jerusalem. Tại đây người Do Thái đã dựng Ngôi đền thứ nhất, thứ hai. Người Kitô giáo dựng Nhà thờ và người Hồi giáo dựng đền thờ. Đền thờ được xây trùm lên một khối đá mà người Hồi giáo cho rằng đó là Tảng đá khởi thủy, tảng đá mà Tổ phụ Abraham đã hiến tế con trai mình cho Thượng đế, bên dưới nó có Giếng Linh hồn. Đền thờ Khối đá không cho phép những khách du lịch vào tham quan, chỉ có người Hồi giáo mới được vào cầu nguyện và làm lễ.

Via Dolorosa là tuyến đường được đặt tên theo nhữngchặng đường khổ nạn mà Chúa Jesus đã vác thập giá từ nơi bị phán xét đến nơi bị đóng đinh và cuối cùng Chúa đã sống lại vào ba ngày sau đó. Via Dolorosa được thiết lập vào thế kỷ 18 dựa trên sự kiện Chúa Jesus bị đóng đinh vào thế kỷ 1 nhưng ý nghĩa đối với các tín đồ Thiên Chúa giáo thì tuyến đường này đã vượt qua ranh giới của thời gian và không gian. Mười bốn trạm dọc theo Via Dolorosa biểu thị các sự kiện được đề cập trong Tân Ước.

Via Dolorosa chỉ dài chưa tới 1km, nhưng nó xuyên qua các con phố đông đúc. Mỗi trạm Thập giá được đánh dấu bằng một tấm bảng số La mã, nhưng chúng nhỏ và rất dễ bỏ sót. Bạn nên mang theo một tấm bản đồ đã đánh dấu kĩ càng 14 trạm này để so sánh và đối chiếu. Cách tốt nhất là bạn hãy thuê một tourguide hướng dẫn bạn đi hết chặng đường khổ nạn này.

Trạm 1: Pontius Pilate kết án Chúa Jesus. Sự kiện này được cho là đã xảy ra tại Madrasa al-Omariya, cách Cổng Sư Tử (Lion Gate) 300m về phía tây.

Trạm 2: Nơi Chúa Jesus bắt đầu vác thập giá, nằm cạnh Tu viện Franciscan of the Flagellation.

Trạm 3: Nơi Chúa Jesus ngã xuống lần đầu tiên dưới sức nặng của thập tự giá.

Trạm 4: Nơi Đức mẹ Mary nhìn con trai mình đang vác cây thánh giá, được đánh dấu bởi Nhà thờ Đức Mẹ Spasm của Armenia (Armenian Church of Our Lady of the Spasm).

Trạm 5: Nơi lính La Mã bắt Simon xứ Cyrene giúp Chúa Jesus vác thập giá.

Trạm 6: Nơi Thánh Veronica đã lau mặt cho Chúa Jesus bằng một tấm vải.

Trạm 7: Nơi Chúa Jesus ngã xuống lần thứ hai. Điều này được đánh dấu bởi một nhà nguyện dòng Franciscan.

Trạm 8: Cây thánh giá và dòng chữ Hy Lạp “NIKA” trên tường của Tu viện Greek Orthodox Monastery of St. Charalambos đánh dấu nơi Chúa Jesus an ủi những người phụ nữ đang than khóc ở Jerusalem.

Trạm 9: Tòa Thượng phụ Coptic (The Coptic Patriarchate) bên cạnh Nhà thờ Mộ Thánh (Church of the Holy Sepulchre). Tại đây, một cây cột La Mã đánh dấu địa điểm Chúa Jesus ngã lần thứ ba và cũng là lần cuối cùng.

Bên trong nhà thờ Mộ Chúa:

Trạm 10: Chúa Jesus bị lột trần ở đầu cầu thang bên phải bên ngoài lối vào.

Trạm 11: Chúa Jesus bị đóng đinh vào cầu thang ngay bên trong lối vào Latin Calvary

Trạm 12: Chúa Jesus chết trên thập tự giá. Được đánh dấu bởi Rock of Golgotha in the Greek Orthodox Calvary.

Trạm 13: Chúa Jesus được đưa xuống khỏi thập tự giá. Được đánh dấu bởi Tượng Đức Mẹ Sầu Bi (Statue of Our Lady of Sorrows) bên cạnh Latin Calvary

Trạm 14: Chúa Jesus an nghỉ trong mộ ở bên trong bàn thờ trên tầng chính.

Cho đến tận bây giờ,, ý nghĩa tinh thần của Via Dolorosa vẫn rất linh thiêng. Rất nhiều tín đồ Cơ đốc giáo đã hành hương trên con đường này trong nhiều thế kỷ và đây là một trải nghiệm sâu sắc và cảm động.

Bạn nên mặc quần áo lịch sự khi đi trên Via Dolorosa, không mặc quần áo hở hang, quần áo nên dài quá đầu gối đặc biệt khi bạn vào bên trong Nhà thờ Mộ Chúa.

Một nơi không thể bỏ qua khi tới Jerusalem đó chính là Nhà thờ Mộ Chúa hay nhà thờ Phục Sinh. Nơi này được cho là nơi chúa Jesus bị đóng đinh vào thập giá và đây lànhà thờcơ đốc giáolinh thiêng nhất trên thế giới. Ngay bên trong là tảng đá đánh dấu nơi hạ Chúa Jesus xuống từ thập giá. Những tín đồ Kitô giáo đều quỳ xuống, áp mặt hôn lên phiến đá đó và cầu nguyện. Trên tầng hai là nơi đặt bàn thờ tại nơi Chúa Jesus bị đóng đinh trên Thập giá và bên trong là nơi thiêng liêng nhất: Mộ Chúa. Rất nhiều người theo đạo Kito và khách du lịch xếp hàng dài để được một lần quỳ dưới bàn thờ và tỏ lòng thành kính. Nhà thờ Mộ chúa có còn rất nhiều nhà nguyện, bàn thờ, sảnh, hầm chứa bí mật, rất nhiều ngóc ngách và cầu thang để khám phá và chiêm ngưỡng.

Thành phố David là khu định cư lâu đời nhất ở Jerusalem, đây chính là nơi vua David thành lập thủ đô của mình. Ngày nay đây là di tích khảo cổ lớn nhất của Jerusalem và tôi khuyên bạn nên thuê một hướng dẫn viên để hiểu về lịch sử và kiến trúc nơi này kỹ càng. Khách du lịch sẽ được xem bộ phim 3D mô tả thành phố trông như thế nào trong thời kỳ của vua David, vua Solomon, Isiah và Jeremiah. Sau đó tham quan các đường hầm được xây dựng bởi người Canaan và đường ống dẫn nước cổ xưa do vua Hezekiah xây dựng. Đôi lúc nước ở đường hầm này sẽ cao tới đầu gối nên bạn hãy mang theo quần ngắn và dép tông để đi lại thuận tiện. Bạn cũng có thể ghé thăm Bảo tàng Tower of David và thăm Kishle – khu quân sự được thành lập vào năm 1834, sau này được sử dụng làm đồn cảnh sát và nhà tù.

Chợ Mahane Yehuda hay “The Shuk” có lẽ là nơi thú vị nhất ở Jerusalem. Bạn sẽ được nhìn thấy cuộc sống hàng ngày của người dân Jerusalem, bạn sẽ thấy bóng dáng của 3 tôn giáo được thể hiện trong các dịch vụ, con người, âm thanh và mùi vị của chợ. Đây là chợ lớn nhất ở Jerusalem với hơn 250 quầy hàng bán sản phẩm tươi sống, đồ nướng, đồ ngọt, thịt, pho mát, các loại hạt, cá, gia vị, đồ gia dụng, quần áo, giày dép….Khách du lịch và người dân địa phương đều tụ tập ở Mahane Yehuda để mua sắm, ăn uống, chơi bài, nghe nhạc, uống trà. Nếu bạn muốn thử các món ăn truyền thống ở Jerusalem, bạn hãy mua foodtour để có người dẫn bạn đi tới những quán ăn của người dân local và thưởng thức những món ăn đậm chất địa phương.

Núi Oliu có tuổi đời hơn 3000 năm, nằm ở sườn núi phía đông phố cổ Jerusalem. Thời cổ đại ngọn núi này được bảo phủ bởi những cây oliu xanh mướt chính vì vậy nó mới có tên là núi Oliu. Ngọn núi này là địa điểm rất quan trọng đối với người Do Thái và người theo đạo Thiên chúa. Ngày nay, nó là nghĩa trang của người Do Thái với khoảng 150.000 ngôi mộ.

Từ phố cổ bạn có thể đi bộ tới núi Oliu, trên đường đi bạn có thể ghé thăm hàng loạt nhà thờ như Lutheran Church of the Ascension có tháp chuông cao 50m, Russian Orthodox Church of the Ascension với tháp chuông màu trắng, Russian Orthodox Church of Mary Magdalene tháp vàng nổi bật, Church of all Nations…Tuy đoạn đường leo lên đỉnh núi Oliu khá dốc nhưng đứng từ trên đỉnh núi là khung cảnh tráng lệ, bạn có thể ngắm toàn cảnh Jerusalem, Núi Đền, thung lũng Hinnom và ở phía xa là sa mạc Judean.