Để chọn ra một nơi khiến mình yêu say đắm trong chuyến đi Hà Giang, có lẽ thôn Lao Xa sẽ chiếm vị trí đầu tiên. Nếu Mã Pí Lèng là một bức tranh đầy sự thử thách thì bản Lao Xa sẽ là một bản nhạc nhẹ nhàng mang hơi thở của cuộc sống trên đá. Có đi và đến Lao Xa, mình mới cảm nhận được hết vẻ đẹp chân thực của cao nguyên đá Đồng Văn. Điều mà không có bất kỳ thước phim hay bức ảnh du lịch nào diễn tả hết được.

là một thôn nhỏ khoảng 100 hộ gia đình người Mông đang sinh sống và nơi đây nằm cách trung tâm xã Sủng Là khoảng 6 km. Từ , bạn có thể search Google map chạy khoảng 7km hướng lên phía Bắc. Cung đường lên Lao Xa vô cùng hẻo lánh, bạn sẽ phải chạy lên những con dốc cao, quanh co và rồi thả dốc để băng qua những cao nguyên đá. Mình rất thích cảm giác đổ dốc xuống thung lũng vì dọc đường cảnh sắc rất lãng mạn với hình ảnh những khóm cỏ khô xào xạc trong gió xuân. Đôi lúc mình còn bắt gặp mấy cô chú đốt rơm trên cánh đồng đá.

Đi khoảng 15 phút thì mình cũng đến Lao Xa, chiếc thôn nhỏ hiện ra trước mắt mình như một ngôi làng cổ tích đầy mộng mơ với hàng trăm ngôi nhà trình tường vàng nâu xếp cạnh nhau, đan xen là những thửa đất canh tác ngô và rau màu của người dân.

Một điều thú vị nữa về Lao Xa có thể bạn chưa biết, đó là nơi đây cũng nổi tiếng với nghề đúc bạc truyền thống. Theo mình được biết thì làng nghề này đã tồn tại gần 100 năm với vô số sản phẩm đầy tinh xảo như dây chuyền, vòng cổ, vòng tay, nhẫn, hoa tai.

Mãi chìm đắm trước vẻ mộng mị của ngôi làng cổ tích này, mình đã đến homestay lúc nào không hay. Homestay mình ở có tên là , với giá 300.000 VND/ đêm, và nằm ngay trục đường chính. Điểm khiến mình ngạc nhiên đó chính là dù được xây dựng từ 1955 nhưng ngôi nhà này vẫn chưa một lần sửa chữa hay xây lại. Đây thật sự là nét đẹp bất tử trước thời gian.

Chiếc cổng của homestay được xây khá cao, trang trí cùng với nhiều ngô khô. Phía trên nóc cổng là những mái ngói âm dương đặc trưng, mình quan sát thấy tất cả chiếc cổng trong thôn cũng có đặc điểm này. Riêng về phần vách rào là các tảng đá to nhỏ được xếp tỉ mỉ lên nhau và kết lại bằng chất kết dính. Đi vào khoảng sân rộng, bạn sẽ thấy một vài cây đào, cây mận đã trơ trụi lá nhưng lại có rất nhiều nụ. Dự là vài tuần nữa sẽ nở rộ khắp một khoảng sân.

Cảm nhận đầu tiên của mình khi bước vào nhà cổ Lao Xa là vẻ đẹp hoang sơ toát ra từ trình tường mang đậm bản sắc của dân tộc Mông. Mái ngói âm dương đã nhuốm màu rêu phong, vách tường đất vàng rực sáng chói khi nắng chiếu vào, thoang thoảng là làn khói huyền ảo toả ra từ gian bếp. Những hình ảnh tuyệt đẹp ấy được chạm sâu trong tâm hồn mình để giờ khi viết những dòng này mình vẫn nhớ mãi.

Nhà cổ Lao Xa có hai gian chính, một gian dùng để tiếp khách, sinh hoạt gia đình trong khi gian còn lại là cho khách du lịch ở. Bên cạnh đó, ngôi nhà còn có một nhà nhỏ nuôi gia súc như bò và khu vực vệ sinh, giặt rửa. Dù là nhà cổ nhưng nơi đây trang bị cả máy nóng lạnh cho du khách, đó chính là vị cứu tinh của mình trong ngày lạnh buốt.

Bạn biết không, người dân ở đây vô cùng sáng tạo trong việc tiếp cận nguồn nước. Do tọa lạc trên cao nguyên toàn đá nên họ đã tạo ra những bể chứa nước mưa siêu to trước sân để trữ nước mưa cho sinh hoạt. Xung quanh nhà có một vài chiếc bàn đá mộc mạc mà bạn có thể ngồi ngắm cảnh và thưởng trà vào mỗi buổi xế chiều.

Sau khi đã tắm rửa sạch sẽ, mình bắt đầu hành trình tản bộ quanh ngôi làng cổ tích này. Chỉ vài phút ngắn ngủi ra khỏi nhà, mình đã làm quen được mấy nhóc tì lắm lem đang chơi đùa trước nhà. Hỏi ra mới biết, các em vừa chơi vừa đợi các bà các mẹ đi nương về. Nhìn vô cùng đáng yêu.

Nếu bạn muốn biết cuộc sống trên cao nguyên đá là như thế nào, thì hãy một lần đến Lao Xa. Ở đó mình bắt gặp những luống cải tươi tốt ngay trên đá cằn cỗi hay hình ảnh các mẹ đèo con trên lưng đốt rơm bên các tảng đá, lâu lâu sẽ có vài chú chó con lác đác theo sau. Mình đã ngắm nhìn những gì đang diễn ra tại đây một hồi lâu, mãi khi ông mặt trời đã khuất sau ngọn núi xa xa kia thì anh chủ homestay gọi về nhà ăn tối.

Vì là một homestay nổi tiếng trong thôn, nên ngoài mình ra thì Lao Xa homestay còn là nơi nghỉ của các bạn quốc tế từ Pháp, Úc, Đức và Thuỵ Sĩ. Mỗi người một câu chuyện, chúng mình đã kết thân và kể cho nhau nghe những câu chuyện dọc đường ở Hà Giang.

Trong gian bếp nghi ngút khói của homestay, anh chủ nhà đã thái một phần thịt heo gác bếp của nhà để chiêu đã thực khách. Khung cảnh ấy làm mình vô cùng xúc động, đâu đó trên cao nguyên đá lạnh này còn có hơi ấm của con người với con người. Dù bạn là ai, đến từ đâu, thuộc dân tộc gì thì chúng ta vẫn là bạn của nhau.

Đúng 7 giờ, cả nhà bắt đầu ăn tối với rau cải luộc, thịt gác bếp, rượu ngô và trứng rán. Dù là một bữa ăn giản dị nhưng vị của nó lại ngon đến lạ kỳ. Chắc có lẽ do những câu chuyện vui từ anh bạn Thuỵ Sĩ hay cô gái Đức là gia vị xúc tác khiến bữa ăn ngon hơn. Sau màn ăn uống, tất cả mọi người quây quần bên bếp lửa để sưởi ấm, và nghe anh chủ nhà biểu diễn các nhạc cụ truyền thống của dân tộc mình như khèn, sáo… Mỗi loại có một lịch sử hình thành vô cùng cuốn hút và có âm thanh nghe rất lạ tai. Mình đã thử chơi khèn nhưng âm thanh phát không nổi nên mình đã từ bỏ ngay.

Ngủ một đêm thật ngon ở nhà cổ đã tiếp thêm cho mình rất nhiều năng lượng nên sáng ra mình lật đật dạo quanh các ngóc ngách của Lao Xa một lần nữa trước khi qua Đồng Văn. Khung cảnh vào buổi sáng ở Lao Xa thật bình yên, tiếng gà gáy inh ỏi cùng với tiếng sủa của những chú cún thật dễ thương. Từ trên con dốc cao, mình bắt trọn cả thôn trong tầm mắt. Những ngôi nhà mái ngói cũ lẫn mới nằm sát nhau, đan xen là những cành đào, mận, lê mọc không hề có quy luật.

Đi xa tí, mình lại làm quen được một chú nhóc dễ thương đang đi đâu đó với bà và mẹ nhưng vẫn không quên nói “hello” với mình. Thật sự không nỡ xa Lao Xa chút nào, cái vẻ đẹp hồn nhiên, mộng mị của Lao Xa làm mình luôn xao xuyến mỗi khi nghĩ về.

Hành trình nào cũng phải kết thúc. Chào tạm biệt Lao Xa, ngôi làng cổ tích mà mình chưa bao giờ mơ tới. Cảm ơn những trải nghiệm mà Lao Xa dành cho mình, đó là tình cảm bạn bè không phân biệt, là những câu chuyện truyền cảm hứng về xê dịch và về ý chí của một người H’mông tiến bộ như anh chủ homestay. Hẹn gặp lại Lao Xa vào mùa xuân năm khác khi hoa đào khoe sắc nhé!