Tuy nhiên, do thời tiết và văn hóa vùng miền mà cách thức và thói quen uống cà phê của người Hà Nội – Huế – Sài Gòn lại vô cùng khác nhau.
Văn hóa cà phê của người Huế
Văn hóa cà phê của người Huế có thể gói gọn trong ba từ: đậm đặc, tinh tế và chậm rãi; giống y chang tính cách của người họ. Do không có nhiều khu vui chơi giải trí mà lại có quá nhiều thời gian rỗi, người Huế có thể đến quán uống cà phê trong bất cứ thời gian nào của ngày: sáng, trưa, tối. Vào mùa hè nóng bức, các quán cà phê quanh sông Hương lúc nào cũng đầy khách do nhiều người ngồi đồng để giết thời gian.
Ảnh: chupanhdao.com
Mỗi khi muốn uống cà phê, người Huế thường ít khi vào các quán sang trọng, mà chọn các quán cóc hoặc cà phê tuềnh toàng dọc sông Hương, bên lề các con đường râm mát. Người Huế chỉ uống cà phê phin, ly cà phê của họ ít nhưng đậm nhất Việt Nam, một phin đầy bột cà phê. Các quán thường dùng ly thủy tinh nhỏ thấp để đựng cà phê, một phin chỉ chắt lọc ra tầm 1/5 ly. Đá uống cà phê chắc chắn là đá to, chỉ bỏ một hai cục đợi nó tan từ từ là vừa. Cà phê Huế chỉ có hai loại: cà phê đá uống và cà phê sữa.
Quán cà phê ở Huế thường rất yên tĩnh, thanh bình. Người ta mở nhạc nhỏ, nhẹ thường là nhạc Trịnh hoặc nhạc tiền chiến. Vào quán cà phê, người Huế ít khi cười nói bỗ bả mà thường rì rầm trò chuyện, thỉnh thoảng im lặng nhìn dòng Hương trôi, hoặc nghe tiếng chèo khua, tiếng chim chích ríu rít trò chuyện trên cành. Hiện tại, cho dù có nhiều quán cà phê khác nhau mở ra khắp trên hai bờ Nam Bắc, nhưng những quán cà phê dọc bờ sông ở đường Lê Lợi, Nguyễn Công Trứ, Hàn Mạc Tử, Nguyễn Sinh Cung như Vĩ Dạ Xưa, Sông Xanh, Đôi Bờ, Sầu Đông, Nhật Tảo, Lộng Gió… vẫn là nơi được người Huế tìm ghé nhiều nhất.
Quán Lộng Gió. Ảnh: panoramio.com.
Văn hóa cà phê Hà Nội
Cái cách người Hà Nội uống cà phê tương đối giống người Huế. Họ cũng có hai loại chính: cà phê uống với đường hoặc sữa. Nhưng vì thời tiết Hà Nội lạnh hơn Huế nên họ thường ít uống đá, phải phân ra 4 cách kêu: nâu đá, đen đá, nâu, đen.
– Nâu đá: cà phê sữa đá;
– Đen đá: cà phê đen đá;
– Nâu: cà phê sữa không đá;
– Đen: cà phê đen không đá.
Ngoài ra, người Hà Nội còn sáng tạo ra một loại cà phê mà không nơi nào có: cà phê trứng. Lấy trứng gà đánh bông lên rồi gia giảm pha chế với cà phê.
Rồi, mỗi khi đến quán cà phê họ cũng có thói quen ngồi cà kê dê ngỗng, nhìn đất trời, nhìn dòng người qua lại như người Huế. Tuy nhiên, dù sao thì Hà Nội cũng là thành phố lớn, đô thị loại một, nên không thể có không gian trong lành và yên tĩnh như ở Huế, trừ những quán cà phê cóc trên bờ bồ. Thế nên, bạn không nên ngạc nhiên nếu thấy người Hà Nội vẫn phởn phơ, thong dong uống cà phê dù cái quán họ ngồi trông hết sức tồi tàng, cũ kỹ; khung cảnh trước mắt thì xô bồ, ồn ào; người thì chen chúc chật chội.
Cà phê trứng của quán Giảng. Ảnh:diadiem.chodientu.com.
Tuy nhiên người Hà Nội không siêng uống cà phê như người Huế. Họ không có thói quen uống cà phê sáng, chỉ trừ những người hưu trí rảnh rỗi hoặc người có công việc không căn ke về thời gian. Người Hà Thành thường đi quán cà phê vào buổi tối. Họ uống cà phê trong cốc thủy tinh nhỏ hoặc cốc sứ. Lượng cà phê pha vào mỗi cốc nhiều hơn Huế một chút, nên cũng loãng hơn. Cà phê đá thì thường được uống với đá cục to. Khu cà phê nổi tiếng nhất Hà Nội vẫn là Hàng Hành; 4 quán cà phê lâu đời nổi danh nhất của thủ đô là: Nhân, Đinh, Giảng, Lâm.
Văn hóa cà phê Sài Gòn
Khác với người Huế và Hà Nội, các uống cà phê của người Sài Gòn hết sức hào sảng. Người Sài Gòn coi cà phê không chỉ là thức uống để ngồi nhâm nhi, thưởng thức mà còn để giải khát. Thế nên, khi vào Sài Gòn mùa hè, bạn sẽ thỉnh thoảng thấy, ai đó đang đi, vội tạt vào một quầy hoặc quán nước ven đường, mua một ly hoặc bịch cà phê, tu một hơi xong rồi đi, như thể uống nước mía.
Người Sài Gòn pha chế cà phê cũng hết sức đặc biệt: nhiều đá, ít cà phê. Ly cà phê Sài Gòn trông chẳng khác gì ly coca cola, cả về màu sắc lẫn trọng lượng cũng như chức năng. Vào quán cà phê, nếu bạn kêu một ly và phê sữa hoặc cà phê đá, họ sẽ đưa ra một ly to oạch gồm đủ tất cả thành phần, bạn chỉ cần uống, không phải động tay động chân gì nữa. Nếu một người Hà Nội và Huế lần đầu vào Sài Gòn, chưa từng biết hoặc nghe nói, thì chuyện đi uống cà phê sẽ tạo ra một cú sốc văn hóa nhẹ.
Một quán cà phê cóc ở Sài Gòn. Ảnh: pihattcaphe.com.
Chỉ duy nhất ở Sài Gòn, người ta uống cà phê bằng ống hút. Chưa hết, trong khi người Huế và Hà Nội lấy đá to để uống cà phê, đá nhỏ uống nước trà; thì người Sài Gòn lại làm ngược lại. Bên cạnh đó, người Sài gòn uống cà phê cũng rất ngọt, gần như át hết vị đắng của cà phê. Chưa nói, cà phê của họ pha đã vốn rất loãng. Ít người Hà Nội và Huế có thể uống một ly cà phê Sài Gòn pha sẵn bởi nó vừa nhiều, vị nhạt lại quá ngọt. Trong khi, người Sài Gòn cũng không thể uống cà phê kiểu Hà Nội – Huế, quá đậm và quá chậm.
Du lịch Sài Gòn nếu thấy ai đó ngồi lâu ở quán, thì người đó có thể là dân nhập cư, từ miền Bắc và Trung. Người Sài Gòn đến quán cà phê để ăn trưa, bàn công việc, uống vội cà phê sáng để đi làm… xong việc là dậy đi, ít khi cà kê. Một điều đặc biệt nữa ở Sài Gòn: quán cà phê càng sang trọng thì cà phê càng dở và ngược lại. Chẳng hiểu tại sao! Vào Sài Gòn, muốn uống cốc cà phê đúng điệu theo kiểu Trung hoặc Bắc, bạn phải biết cách kêu: cho anh/chị một cà phê (ít sữa) pha phin.
Vào quán cà phê, ở Hà Nội và Huế: phải kêu khản cổ, nhân viên mới cho thêm nước; trong khi tại Sài Gòn: nước uống thoải mái, khi nào chán thì thôi. Ở Hà Nội, ngồi quán cà phê lâu có thể bị buổi; Huế và Sài Gòn: không bao giờ. Ly đá không trong Sài Gòn gọi là cái tẩy.
Theo Linh Đan
Xem thêm bài viết:
Quán cà phê trên cây độc đáo nhất Sài Gòn
Những quán cà phê đi cùng năm tháng của Thủ đô Hà Nội
