Nằm nép mình bên cù lao Hòa Minh, Cồn Chim nhìn từ trên cao trông giống một chú chim nhỏ đang sà xuống săn mồi. Mảnh đất chan chứa nắng gió của tỉnh Trà Vinh này ngày càng được biết đến nhiều hơn với mô hình du lịch cộng đồng, nơi người dân quê có dịp thể hiện sự nồng ấm với những lữ khách.

Một ngày đầu tháng Ba, hạn mặn đẩy nước biển vào sâu bên trong những cửa sông miền Tây. Nắng gắt chiếu xuống khiến vùng nước lợ hắt lên những vệt loang loáng. Gió thổi phần phật. Con sông Cổ Chiên như xanh và trong hơn, không còn màu nâu đục ngầu như lúc mùa mưa. Chuyến phà từ xã Hòa Lợi (Bến Tre) đưa tôi sang cù lao Hòa Minh thuộc tỉnh Trà Vinh.

Cắt ngang đất Hòa Minh chừng 8km, tôi có mặt ở một bến đò nhỏ sang Cồn Chim sau một hồi hỏi thăm. Đoạn rẽ vào bến đò có biển chỉ dẫn, nhưng trên Google Maps lại chưa có vị trí cụ thể. Ngay ở bến đò, người ta dựng lên một chòi tre, với những dòng chữ đón chào đến với Cồn Chim. Chòi tre nhìn ra sông Cồn Chim, vốn là một nhánh nhỏ của sông Cổ Chiên chảy qua đoạn Cồn Chim với cù lao Hòa Minh. Khác với vẻ gầm gào ngoài sông lớn, đoạn sông nhỏ này bình yên đến lạ kỳ.

Chỉ chừng chục phút, tôi đã sang được Cồn Chim. Đập vào mắt tôi đầu tiên là cổng chào Cồn Chim với thiết kế đơn giản. Lúc đó, tôi chưa tìm hiểu gì nhiều về các dịch vụ tại đây, nên chạy xe máy thẳng vào một nhà dân gần nhất, cốt là để hỏi han trò chuyện trước đã. Nhà tôi ghé là của cô chú Tư Pha, chuyên về mục câu cua và homestay trong hệ sinh thái du lịch cộng đồng tại đây.

Hình thức du lịch cộng đồng này rất tương tự với những gì đang diễn ra ở đảo Thiềng Liềng (Cần Giờ). Và cũng như ở Thiềng Liềng, mọi thứ ở đây vẫn còn sơ khai. Song người Cồn Chim không làm muối, mà là nuôi tôm cua và trồng lúa xen kẽ, hay còn gọi là mô hình “con tôm ôm cây lúa”.

Nhà cô chú Tư Pha tất nhiên có nuôi tôm cua. Họ còn có 2 phòng trọ, một phòng nhỏ cho 1-2 người, và một phòng lớn cho 3-4 người, được một mình chú Tư dựng lên theo phong cách nhà sàn, bên dưới là ao tôm cua, có đoạn hành lang bao quanh nhìn rất “chill”. Không gian sân vườn và sông nước làm tôi mê mẩn. Cô chú còn có hai chòi nhỏ ngoài bờ sông, khách có thể dùng bữa hoặc nằm chơi tại đây. Lúc tôi đến, có một nhóm các cô lớn tuổi đang ăn uống và hát đờn ca ngoài chòi, cô Tư bảo họ thường xuyên qua đây lắm, mà ăn chơi còn “nhiệt” hơn hội trẻ nhiều.

Trò câu cua của nhà cô chú cũng rất thú vị. Đầu tiên buộc mồi vào cần câu, rồi gắn tạm vào phiến đá nào đó trên bờ. Khi thấy cần câu giật giật, thì một tay nhấc lên từ từ, tay kia cầm vợt nhẹ nhàng luồn xuống phía dưới. Quan trọng nhất là khâu nhấc cần lên, phải rất chậm rãi để con cua không buông mồi ra, và khi đã đưa lên khỏi mặt nước, thì phải rất nhanh đưa vợt vào hứng. Nói tóm lại là hai tay kết hợp, vui đáo để.

Tôi nghỉ qua đêm, nên được xếp vào phòng nhỏ. Nội thất bên trong tối giản, với giường tủ bàn ghế, hai cửa sổ đón gió, có cả bình cứu hỏa. Phòng không có điều hòa và nước nóng. Những ai ưa tiện nghi có lẽ sẽ không thích, nhưng với tôi như vậy là đủ dùng. Bạn Diệu, con cô chú, nói với tôi rằng họ muốn tạo nên một không gian gần gũi với thiên nhiên nhất có thể.

Tôi ăn trưa cùng cả nhà cô chú. Bữa trưa có cá rán, thịt kho trứng, một rổ rau sống tươi roi rói và một đĩa dưa hấu to đùng để tráng miệng. Cô Tư và bạn Diệu thì luôn chân luôn tay phục vụ nhóm khách, chỉ có tôi với chú Tư dùng bữa. Chú ăn vèo vèo, thậm chí còn cho cả dưa hấu vào ăn cùng cơm, bảo là chú ăn quen như thế rồi, cũng là rau cả mà. Tôi thích nhất món thịt kho. Thịt mềm mọng, thơm bùi, ăn cùng miếng trứng kho đậm đà, cuốn vô cùng.

Cho bữa tối, cô Tư đãi tôi món “đặc sản” của nhà cô: gỏi bông bần. Mé bờ sông trước nhà cô có một cây bần lớn, thường ra bông rất sớm. Thông thường bông bần nở rộ vào mùa mưa, tầm tháng Sáu đến tháng Chín âm lịch hàng năm, vậy mà cây bần này tháng Hai – tháng Ba đã bắt đầu có bông. Chiều đến, Diệu rủ tôi trèo lên cây bần hái bông. Bạn ấy trèo thoăn thoắt, dùng cây gậy dài khéo léo bứt từng búp bần, bỏ vào túi áo. Đứng trên thân cây khổng lồ, bên dưới là làn nước trong xanh của sông Cồn Chim, bên trên là bầu trời xanh ngắt, tôi thấy mình như đang bé lại.

Búp bần sau khi hái xuống sẽ nở bung sau khi mặt trời lặn, để lộ ra phần nhụy trắng tinh khôi, pha sắc tím ở cuống. Trước khi tách lấy nhụy, phải giũ sạch phần đầu nhụy nếu không ăn sẽ bị chát. Phần nhụy sau khi tách sẽ ngâm nước muối, để ráo, rồi trộn cùng nước mắm chanh đường, chút ớt tươi. Món gỏi có vị hơi chát nhẹ, thanh mát, giòn sần sật của nhụy bần, kết hợp với vị chua ngọt của nước mắm, đã đánh thức toàn bộ vị giác của tôi. Đây là món “must-try” nếu bạn ghé thăm nhà cô chú Tư nhé.

Buổi tối sau khi dùng bữa xong, tôi ngồi trò chuyện với cô Tư một lúc lâu. Cô chú thường đi ngủ sớm, nửa đêm lại dậy kiểm tra các ao cua. Hàng ngày cứ lúc chiều muộn là họ phải giăng mền quanh những ao cua, rồi cột thật chặt, để ngăn không cho bất kỳ chú cua tò mò nào có thể bò đi mất. Gió vẫn thổi mênh mang, lay động những hàng dừa nước ở mé sông. Một bầy đom đóm đang trình diễn bữa tiệc ánh sáng trên ngọn cây, lấp lánh cả một vùng.

Sáng hôm sau, tôi dậy sớm, ăn sáng hủ tiếu, rồi dạo một vòng quanh các hộ làm du lịch trên Cồn Chim. Nắng chứa chan nhưng không oi bức, những con đường quê vắng lặng, xì xào cây cỏ. Cuối tuần ở Cồn Chim nhộn nhịp hơn, còn trong tuần thời gian này gần như không có khách.

Ghé qua Bếp Xưa Nam Bộ nhà cô Vân, tôi được mời 2 chén sương sâm, rưới thêm nước cốt dừa ngọt bùi, ăn mát lạnh. Rồi còn được uống thử trà hoa đậu biếc thơm dịu. Nhà cô Vân cũng có homestay, nhiều phòng nghỉ hơn nhà cô chú Tư, là một lựa chọn nữa để các bạn cân nhắc.

Ngay gần nhà cô Vân là nhà cô Ba Sữa, chuyên món bánh cuốn lá mơ. Nhà cô có một nền đất rất đặc biệt, lồi lên thành từng cục, nên gọi là nhà Vảy Rồng. Bánh nhà cô làm theo mẻ lớn, mà dịp này không có đoàn đông nên cô hẹn tôi lần khác đến thưởng thức.

Lang thang trên con đường chính, tôi nghỉ chân ở một quán nhỏ bán món dừa nước dầm đậu phộng. Quán bé xinh nhưng có một quả bí hình hồ lô rất đặc biệt treo trước nhà. Chị bảo nhà chẳng có thứ gì đặc trưng để mọi người nhận biết, nên lấy luôn quả bí hồ lô này ra treo, coi như là thương hiệu luôn. Món dừa nước dầm đậu phộng thơm bùi, càng ăn càng ghiền nha.

Loanh quanh vậy mà đã hết buổi sáng. Tôi về nhà cô chú Tư ăn cơm trưa, nghỉ ngơi chút rồi lên đường. Từ giờ tôi có thêm một nơi thân quen nữa để lui về. Đến Cồn Chim đừng kỳ vọng gì lớn lao. Hít hà mùi gió trời, ăn một bữa cơm quê, nói vài câu chuyện bình dị và ngắm bầu trời rộng lớn có lẽ cũng đủ rồi.