Tiền Giang nức tiếng là vùng đất cây trái trù phú nhất vùng đồng bằng Sông Cửu Long với dòng sông Mekong hiền hòa chảy qua. Dòng sông bồi đắp tạo nên những cồn, cù lao nổi xanh mát trong đó phải kể đến cù lao Tân Phong. Cách đó không xa là ngôi làng cổ Đông Hòa Hiệp rất đặc trưng miệt vườn và ngôi nhà cổ Ông Xoát nổi tiếng.

Nằm giữa sông Tiền, cù lao Tân Phong không rõ hình thành từ khi nào. Người dân ở đây kể rằng chỉ biết xa xưa khi mới khai phá cù lao có tên Tân cù Bình An thôn, với ý nghĩa là “Cồn mới bình an“, thời điểm này còn có tên khác là Cồn Cù. Qua các biến đổi về hành chính dưới các đời vua, tới đời vua Minh Mạng năm 1836 mới có tên cù lao Tân Phong với ý nghĩa “đất mới giàu có“.

Với thời gian khoảng 10 phút để đi phà đến cù lao Tân Phong, ngay khi vừa đặt chân lên cồn đã mang lại một cảm giác an bình tách biệt với những ồn ào của nếp sống đô thị ồn ào. Cả một không gian xanh mát cây trái xum xuê rộng khoảng một ngàn hecta đa dạng cây lành trái ngọt như nhãn, bưởi, mận, chôm chôm.. với hương vị đậm đà được tạo nên bởi vùng đất màu mỡ được phù sa bồi đắp.

Điều thú vị không dễ gì có được ở các nơi khác chính là việc đi giữa những con đường đầy hoa cỏ tự nhiên hai bên đường, hay ghé thăm quan các cơ sở đạn giỏ bằng lục bình phơi khô, làm bánh tráng, trại nuôi ong, đan lá dừa lợp mái.

Cù lao có rất nhiều các con lạch nhỏ, bạn có thể chèo xuồng bằng mái chèo tay len lỏi giữa các vườn cây trái ngắm nhìn không gian lấp lánh ánh nắng qua các tán cây rơi xuống mặt nước cùng những làn gió mát rượi, thăm quan đời sống người dân miệt vườn. Bên cạnh đó có thể trải nghiệm thêm “Tắm cồn“ , nếm ốc gạo, nghe đờn ca tài tử tại cù Lao Tân Phong.

Cách cù lao Tân Phong không xa, một điểm đến hấp dẫn khác là làng cổ Đông Hòa Hiệp thuộc xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè. Làng hiện nay có khoảng 4000 gia đình chia làm 7 ấp với rất nhiều ngành nghề thủ công truyền thống như cán bánh phồng sữa, làm bánh tráng… Cùng với đó là những vườn cây ăn trái với các loại cây trái nổi danh Bưởi da xanh, vú sữa Vĩnh Kim, quýt Cái Bè, xoài cát Hòa Lộc.

Vào khoảng cuối thế kỷ 19, làng Đông Hòa Hiệp trở nên trù phú do có nhiều quan lại và địa chủ quy tụ về đây sinh sống. Cũng từ đó, làng có cảnh quan nổi trội hơn các nơi khác do có nhiều ngôi nhà được xây cất theo kiểu kiến trúc Á – Âu kết hợp bằng những vật liệu cao cấp gần gũi thiên nhiên. Nhà thường ẩn dưới những vườn cây ăn trái xum xuê hay ẩn mình bên những con sông con lạch.

Các ngôi nhà cổ mang đậm nét kiến trúc nhà vườn Nam bộ ở đây hầu hết có niên đại hơn 100 năm nằm rải rác trong các ấp như An Thạnh, An Lợi, Phú Hòa. Ngoài 36 ngôi nhà cổ trong đó có 7 căn được công nhận di sản, làng còn có khoảng ba ngôi chùa cổ và đình làng hơn 100 tuổi. Hầu hết các ngôi nhà cổ ở đây đều được xây dựng và đặt vị trí theo nguyên tắc “Nhất cận thị – Nhị cận giang – Tam cận lộ“.

Một trong những ngôi nhà cổ lâu đời nhất phải kể đến nhà cổ của ông Lê Văn Xoát ở ấp An Thạnh cách thị trấn Cái Bè khoảng 3km. Ngôi nhà được vợ chồng người chủ đầu tiên là ông Lê Văn Ký và bà Phạm Thị Lầu xây dựng năm 1818 đến năm 1821 mới hoàn thành. Nhà được hoàn thiện bởi bàn tay tài hoa của những người thợ từ Huế do vợ chồng ông rước vào xây dựng.

Ngôi nhà cổ đã 200 năm tuổi, qua 6 đời chủ với vài lần sửa chữa nhưng vẫn giữ được vẻ bề thế ban đầu. Ngôi nhà với những nét tinh hoa mang chút dáng dấp của đất cố đô điểm thêm đường nét của phương Tây nhưng bên trong lại giữ được nét đặc trưng của nhà ở dân gian Nam bộ. Nhà được xây theo kiểu nhà rường 3 gian 2 trái với phần trước ngôi nhà được xây dựng thêm năm 1920 bằng gạch kiểu kiến trúc Pháp, cột vuông và tròn, đỉnh cột đỉnh cửa theo kiến trúc Gothic trang trí hoa văn. Bên trong là nơi tiếp khách và làm việc với bộ khung 14 cột gỗ quý kê trên đá xanh. Mái nhà là mái ngói âm dương, có hành lang chạy sâu vào phía sau các kết cấu gỗ cột kèo đều được khảm hoặc chế tác rất tinh xảo với các đề tài đậm phong cách Việt như hoa cúc, hoa sen biểu tượng của hạnh phúc thịnh vượng và trường thọ.

Các đồ gỗ đều đã lên màu đen bóng của một ngôi nhà thuần Việt. Bên trong ngôi nhà còn lưu giữ được nhiều đồ nội thất là những cổ vật quý và đặc biệt là vẫn đang được sử dụng trong đời sống hàng ngày với gia chủ chứ không trưng tủ kính như ta thường thấy. Toàn bộ các bộ án thờ, bàn thờ, trường kỷ, bàn ghế đều được chạm cẩn khéo léo tinh tế. Đặc biệt gia chủ còn giữ được 1 bộ bàn dài cẩm thạch vân trắng chân quỳ và 1 bộ ván cẩm thạch. Phía sau là lẫm lũa hiện nay đã bị tháo dỡ chỉ còn dấu tích nền.

Với bề dày lịch sử kiến trúc và nghệ thuật trang trí độc đáo, ngôi nhà cổ Ông Xoát cùng với một số ngôi nhà khác trong ngôi làng cổ đã được công nhận di tích lịch sử văn hóa, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan tìm hiểu. Hiện nay, những ngôi nhà di tích vẫn đang hàng ngày phát huy giá trị đích thực cho sự phát triển du lịch tại địa phương.

Tiền Giang quả là một dải đất trù phú với vẻ đẹp của miền sông nước làm say lòng du khách. Không chỉ hấp dẫn ở du lịch sinh thái mà nơi đây còn lưu giữ nhiều công trình cổ mang giá trị kiến trúc, văn hóa rất đặc trưng. Đến với Tiền Giang bạn đừng bỏ qua Cù Lao Tân Phong xanh mát cũng như ghé thăm những ngôi nhà rất đẹp, rất cổ kính ở Làng Cổ Đông Hòa Hiệp nhé.