Nếu ngày xưa, chè lam chỉ được làm vào dịp Tết như một món ăn chơi dân dã mà thanh tao, thì nay nó được làm và bán quanh năm.
Khi gõ cụm từ “chè lam” trên google chỉ trong vòng 0,46 giây đã cho hơn 1 triệu kết quả. Trong Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, chỉ ra rằng chè lam là đặc sản của khu vực huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Nhưng khi ghé xứ Đoài thăm ngôi làng cổ nhất Việt Nam – Đường Lâm (thị xã Sơn Tây, Hà Nội), chè lam lại được làm và bày bán khắp trong làng, ngoài ngõ. Cùng với những kẹo lạc, kẹo dồi chó, oản, bỏng gạo… chè lam đã trở thành thứ quà quê gắn liền với vùng quê Bắc Bộ nằm bên bờ sông Hồng hiền hoà này.
Về làng cổ Đường Lâm vào bất kỳ mùa nào trong năm, ghé thăm những gia đình còn duy trì các nghề truyền thống trong đó có làm chè lam, không khó để bắt gặp mùi hương thơm nức của gạo nếp mới, gừng, mạch nha, đậu phộng rang. Bên những bếp lửa đỏ than, những mẻ chè lam thoăn thoắt ra lò qua đôi bàn tay dẻo dai, khéo léo nhưng đầy lực của các mẹ, các chị.
Chè Lam được bày bán khắp ở Đường Lâm trên những chiếc chõng tre có ấm chè tươi thơm nồng.
Chè lam mỗi nơi có những công thức khác nhau nhưng nguyên liệu hầu như ở đâu cũng vậy. Đó là đường mật, mạch nha, gừng tươi, bột gạo nếp rang, lạc rang. Những nguyên liệu đơn giản, gắn bó với cuộc sống nông nghiệp thuần túy ấy nhưng khi kết hợp với nhau lại tạo nên một thức quà quê ăn vào sẽ nhớ mãi bởi nó chứa đựng ở trong đó biết bao nhiêu tinh túy. Cái hồn quê nhờ vậy mà càng day dứt trong lòng những người con xa xứ.
Gạo nếp làm chè lam thường là nếp cái hoa vàng, hay nếp thơm – là những loại gạo đặc sản. Gạo ngon khi được rang và nghiền thành bột sẽ càng dậy mùi thơm khi bắc lên bếp. Những nguyên liệu khác như gừng tươi cũng được chọn kỹ là những nhánh gừng già vừa cay nồng nhưng lại thơm. Trước đây, người dân Đường Lâm thường chọn mật mía có màu nâu nhưng nay, khi mật mía cũng ít dần, có thể dùng đường trắng để thay thế dù sản phẩm cũng có vài phần khác nhau về hương vị.
Những miếng chè lam được phủ lớp bột áo trắng tinh, thơm phức.
Công đoạn nấu chè lam là quan trọng nhất bởi những người thợ lành nghề sẽ biết cân, đong, đo, đếm từng nguyên liệu sao cho thật vừa vặn. Trên bếp than hồng là nồi nước với những lát gừng đã được rửa sạch, gọt vỏ và bào nhuyễn. Đường, mạch nha, lạc rang cộng thêm một chút muối tinh được cho vào cùng lúc.
Tất cả được đun với lửa vừa, khuấy thật đều tay cho đường tan, hòa với mạch nha và gừng mà không bị cháy khét. Khi tất cả đã hòa quyện với nhau thành hỗn hợp nước có màu vàng óng, gần như keo lại là đến công đoạn quan trọng nhất: rắc bột.
iVIVU.com gợi ý một số khách sạn Hà Nội giá tốt cho du khách
Khách sạn May De Ville Legend Hà Nội
