Là một người yêu thích sự cổ kính, được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất cố đô Huế chính là điều may mắn và tự hào nhất của mình. Huế chứa đựng trong mình cả một giai đoạn lịch sử hào hùng, mà thời kỳ vàng son nhất chính là triều đại nhà Nguyễn.

Dù trải qua bao thăng trầm và biến cố của lịch sử, Huế vẫn hiện lên với vẻ đẹp cổ kính, đầy nguy nga và lộng lẫy. Bên cạnh những lăng tẩm, đền đài mang đậm dấu ấn dưới thời các vị vua triều Nguyễn thì Huế còn có một điểm đến thực sự hoàn hảo dành cho những ai muốn có cái nhìn rõ nét hơn, chân thực hơn về triều đại vàng son này, đó chính là

Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế là bảo tàng đầu tiên tại Huế, được thành lập từ năm 1923, Trong đó, điện Long An – khu vực trưng bày chính có niên đại từ năm 1845, dưới thời vua Thiệu Trị. Trải qua hơn 175 năm tồn tại, đây trở thành một trong những kiến trúc gỗ đặc trưng nhất của Việt Nam, bởi hội tụ tất cả những gì tinh tuý nhất của nghệ thuật kiến trúc và trang trí, đại diện cho thời kỳ cực thịnh của mỹ thuật cung đình triều Nguyễn.

Bảo tàng có tên gọi đầu tiên là Musée Khai Dinh và đã nhiều lần được thay đổi tên: Tàng Cổ Viện Huế (năm 1947), Viện Bảo tàng Huế (năm 1958), Nhà trưng bày Cổ vật (năm 1979), Bảo tàng Cổ vật Huế (năm 1992), Bảo tàng mỹ thuật Cung đình Huế (năm 1995) và cuối cùng là Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.

Khuôn viên bảo tàng rộng đến 6.330 m2, trong đó có tòa nhà chính ở giữa, có tên là điện Long An với diện tích mặt bằng 1.185m2 và một số nhà phụ dùng làm kho tàng trữ cổ vật, sân vườn,… Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế trưng bày các sưu tập cổ vật Huế xưa, phần lớn có xuất xứ từ cung đình Nguyễn như: sưu tập đồ sứ, sưu tập đồ pháp lam, sưu tập trang phục cung đình, sưu tập ấn triện, sưu tập nhạc khí dùng trong các cuộc lễ tế, sưu tập tranh gương, sưu tập đồ gỗ sơn son thếp vàng và khảm cẩn, sưu tập súng thần công thời chúa Nguyễn và vua Nguyễn.

Điện Long An trước đây là một biệt cung để vua Thiệu Trị thỉnh thoảng đến tiêu khiển và làm chỗ nghỉ chân hàng năm khi ra cày ruộng Tịch điền ở gần đó. Đây là một công trình kiến trúc tuyệt mỹ bằng gỗ được xây dựng theo kiểu “trùng thiềm điệp ốc” với 128 cột, nhìn từ bên ngoài, hàng cột gỗ lim đặt trên đá tảng cắm xuống mặt sân tạo hiệu ứng chiều cao, tất cả các cột đều được chạm nổi trên gỗ với những hình ảnh hoa lá cách điệu. Bộ mái được lợp ngói âm dương tráng men màu vàng, chia làm nhiều lớp để giảm bớt sự nặng nề.

Bước vào bên trong điện, bạn sẽ phải ngỡ ngàng vì như được quay trở lại kỳ vàng son khi không gian bên trong sáng lên bởi sự lấp lánh của xà cừ, của ngà, của xương được khảm trực tiếp lên các thành phần kiến trúc mộc. Một trong những điều ấn tượng đầu tiên của điện Long An là hàng trăm chữ cái, bài thơ được chạm khắc trên gỗ, và đặc biệt hơn hết đó là những bài thơ theo kiểu ‘hồi văn kiêm liên hoàn” (bài thơ được sắp xếp theo hình tròn hình bát quái), có đến 64 cách đọc theo ngang, dọc, ngược, xuôi, hình tròn,…

Điện Long An hiện đang có khoảng 300 cổ vật được chia thành 17 bộ sưu tập khác nhau, được trưng bày theo chuyên đề, theo từng cụm, từng nhóm, và các chuyên đề này có thể thay đổi theo thời gian 3 tháng, 6 tháng. Trong đó có nhiều hiện vật trở thành bảo vật quốc gia, như Áo tế giao, Vạc đồng,… Ngoài ra còn có các cổ vật như Quả cầu chạm lọng hình cửu long, bộ khánh đá, chuông đồng – nhạc khí cho lễ tế đàn Nam Giao; bức phù điêu bằng đá chạm phong cảnh, điển tích, ngự chế vua Minh Mạng, Kiệu vua, bộ phản, bàn làm việc của vua; các loại áo bào của vua, hoàng tử, hoàng hậu, công chúa; các cây cành vàng lá ngọc; bộ sưu tập đồ bạc; ấn ngà; các vạc thời chúa Nguyễn…

Ngoài điện Long An là nơi trưng bày chính thì Bảo tàng còn có một gian nhà nhỏ làm khu thông tin để giới thiệu lịch sử hình thành và phát triển của Bảo tàng; một khu vực Triển lãm theo chuyên đề (khu này nằm phía cuối cùng). Hôm mình đến thì đang có triển lãm “Vua Hàm Nghi, cuộc đời và nghệ thuật”, trưng bày bức tranh sơn dầu trên vải do chính tay vua Hàm Nghi vẽ, cùng với 31 bản sao các tác phẩm nghệ thuật là tranh, tượng do vua Hàm Nghi sáng tác khi bị lưu đày ở Alger.

Trước đây, vé Bảo tàng Cổ vật Cung đình được bán gộp chung với vé Đại Nội (200.000vnd/ khách), nếu muốn vào Bảo tàng thì bắt buộc phải mua vé Đại Nội. Nhưng kể từ năm nay, Bảo tàng đã mở cửa tham quan miễn phí luôn rồi nhé.

Bảo tàng Cổ vật Cung Đình là một công trình quan trọng nằm trong quần thể di tích được UNESCO công nhận là Di sản Văn hoá Thế giới năm 1993. Đây xứng đáng là một điểm đến nhất định không thể bỏ qua đối với những bạn yêu thích tìm hiểu về lịch sử, đặc biệt là triều đại nhà Nguyễn.