Pamir Highway là con đường cao tốc trải nhựa cao thứ hai trên thế giới (sau cao tốc Karakoram từ Pakistan sang Tân Cương) dài 1.252 km bắt đầu từ thị trấn Osh ở miền nam Kyrgyzstan băng qua dãy núi Pamir rồi đi dọc biên giới với Afghanistan cho tới điểm cuối tại Dushanbe, thủ đô của Tajikistan.

Địa hình không ổn định, phải vượt qua những con đèo cao, khả năng động đất, lở đá cao đã khiến cho cao tốc Pamir trở thành một trong những con đường thách thức nhất thế giới. Khí hậu khắc nghiệt, sự nguy hiểm này thu hút những người thích cảm giác mạnh, những người muốn khám phá cao tốc này bằng xe máy, xe đạp và những người yêu thích những cảnh quan hoang dã và xa xôi.

Pamir Highway ban đầu được người Nga xây dựng trong thời kỳ huyền thoại ‘Trò chơi vĩ đại” được bắt đầu vào giữa những năm 1800. Vào năm 1930, Liên Xô đã cho tu sửa và mở rộng tuyến đường này đến đầu thế kỷ 21, Pamir Highway đã kết nối với cao tốc Karakoram của Trung Quốc.

Về mặt lịch sử, dãy núi Pamir từng được coi là hành trình thương mại chiến lược giữa Kashgar và Kokand trên tuyến đường con đường tơ lụa. Marco Polo đã vượt qua dãy Pamir vào thế kỷ thứ 13 và cũng đã viết về sự đi lại khó khăn, sự cô lập của vùng đất này trong những quyển nhật ký của ông. Ngày nay việc đi lại ở Pamir đã dễ dàng hơn nhiều, tuy nhiên trên cao nguyên này vẫn có rất ít người sống. Ở phần Pamir của Tajikistan chỉ có 220.000 người.

Để trải nghiệm được hết con đường này sẽ mất từ một tuần đến nửa tháng, đi qua rất nhiều làng mạc đồi núi như Karakul, Murghab, Alichur, Khorog, Kalaikhum…..nếu bạn eo hẹp về thời gian có thể đi đường tắt ngắn hơn qua thung lũng Bartang thì sẽ mất khoảng năm ngày.

Thời gian lý tưởng nhất để đi Pamir là từ tháng 6 đến tháng 11 nhất là khi bạn muốn đi xe đạp hoặc đi bộ. Lúc này đường khá dễ đi, thời tiết không quá lạnh. Từ tháng 12 đến đầu tháng 6, tuyết sẽ rơi, đường bị đóng băng, một số đoạn đường không thể đi được.

Điều này phụ thuộc vào việc bạn muốn khám phá những địa điểm nào ở Pamir. Nếu bạn chỉ muốn lái xe dọc theo con đường và dừng lại ở những nơi điển hình nhất như Murgab, Khorog, Dushanbe, Yamchu,Ishakashim… sẽ mất từ 5 đến 7 ngày. Tuy nhiên, nếu bạn muốn đi bộ khám phá các thung lũng thì sẽ cần nhiều thời gian hơn, từ 2-3 tuần.

Lịch trình cơ bản 7 ngày ở Pamir như sau:

Bạn có thể bắt đầu chuyến đi theo 2 hướng: bắt đầu từ Osh ở Kyrgyzstan và kết thúc tại Dushanbe hoặc ngược lại. Trên đường đi bạn có thể rẽ sang nhiều nhánh, ví dụ từ ngay sau Karakul bạn có thể xuyên qua thung lũng Bartang và tới gần Khorog, từ Murgab bạn có thể đi qua Alichur tới Khorog hoặc từ Murgab qua thung lũng Wakhan tới Langar, Ishkashim rồi mới tới Khorog.

Pamir không giống như những nơi khác, nó rất xa xôi hẻo lánh nên không có xe bus hay các phương tiện công cộng. Bạn chỉ có thể đi xe đạp, đi bộ, share taxi với những người khác hoặc thuê xe riêng.

Bạn nên thuê các loại xe 4WD gầm cao như Pajero, Land Cruiser để thoải mái di chuyển nhất. Đường ở Pamir có nhiều đoạn khá xấu và đi qua đèo cao nên tôi khuyên bạn không nên tự lái mà hãy thuê lái xe bản địa. Ở Pamir không tính theo quãng đường mà công thức là 0,6-0,8USD/km x số km bạn sẽ đi. Vì vậy để tính chính xác giá thuê xe bạn cần có lịch trình cụ thể để tính ra được số km. Giá thuê xe bao gồm ăn ngủ cho tài xế và tiền xăng, phí cầu đường.

Rất ít tài xế trên cung đường Pamir nói được tiếng Anh nên bạn hãy cân nhắc việc thuê thêm guide (người hướng dẫn) biết tiếng Anh làm cầu nối ngôn ngữ. Giá thuê guide dao động từ 50-80USD/ngày (tương đương 1.175.000 – 1.880.000VND).

Bạn hãy liên hệ với một vài công ty du lịch ở Tajikistan như Pamir Guides, Pamir Travel… để gửi lịch trình và nhận báo giá, sau khi thỏa thuận mọi thứ xong xuôi bạn sẽ phải đặt cọc, thông thường là 30% giá trị tour, bằng cách chuyển tiền qua Western Union hoặc Paypal chứ ko trả qua thẻ tín dụng được. Bạn cần những giấy tờ sau để chuyển tiền qua Western Union: Hợp đồng bằng Tiếng Anh ghi rõ các điều khoản thanh toán, 30% đặc cọc tương đương số tiền là bao nhiêu, số tiền còn lại sẽ thanh toán bằng tiền mặt khi đến nơi hay chuyển khoản…Trong hợp đồng phải có đầy đủ thông tin chuyển tiền, mã Swift Code. Bạn lưu ý phải thỏa thuận với bên công ty du lịch ở Pamir bên nào là người chịu khoản phí chuyển tiền này nhé.

https://www.pamirguides.com/

Nếu bạn đi một mình hoặc đi đông nhưng muốn rẻ, tiết kiệm chi phí có thể kết hợp các loại phương tiện: shared taxi và marshrutka (một loại xe mimivan). Cách đơn giản nhất là từ Osh hoặc Dushanbe bạn chọn những nhà nghỉ/ khách sạn có đông khách quốc tế và rủ rê xem có ai đi chung cả cung đường hay một chặng nào đó không? Ở mỗi nhà nghỉ, khách sạn đều có biển ghi những ai đang muốn share taxi đi đâu đó. Giá xe sẽ chia 3 hay chia 4 tùy số lượng người trên xe. Còn marshrutka thì chỉ đi được một vài chặng ngắn như Osh tới Sary Tash chẳng hạn nên gần như chỉ là thuê xe riêng hay shared taxi mà thôi.

Ví dụ: từ Osh tới Murgab giá share taxi là 30USD/người (tương đương 705.000VND). Từ Murgab tới Khorog là 20USD/người (tương đương 470.000VND), từ Khorog tới Dushanbe: 40USD/người (tương đương 940.000VND).

Có, nhưng bạn chỉ có thể đi theo hình thức đạp xe hoặc dạng taxi chia sẻ. Tuy nhiên việc tìm xe để chia sẻ chi phí cũng không phải dễ. Chặng từ từ Osh đến Murgab tương đối dễ tìm xe và bạn đồng hành tuy nhiên từ Murgab đến Khorog khó hơn nhiều lần. Lưu ý rằng taxi chia sẻ đi theo tuyến đường nhanh nhất chứ không đi qua thung lũng Wakhan.

Không có phương tiện giao thông công cộng nào từ Murgab đến thung lũng Wakhan. Có taxi chạy tuyến Ishkashim và Khorog nhưng điều đó có nghĩa là bạn sẽ phải quay trở lại Khorog và lại bắt đầu tìm kiếm taxi chia sẻ đến Murgab).

Tajikistan sử dụng tiền Somani (TJS). Tỉ giá T4/2022 là 1USD = 12.5TJS.

Nên đổi sẵn từ USD sang tiền bản địa tại các ngân hàng hoặc quầy đổi tiền ở thành phố lớn như Dushanbe, Khorog. Dọc theo cao tốc Pamir không có chỗ để đổi tiền và các nhà nghỉ quán ăn cũng không nhận USD.

Dọc theo cao tốc Pamir là những ngôi làng nhỏ có dịch vụ homestay, giá cố định là 15USD/người/ngày (tương đương 350.000VND) bao gồm ăn sáng và ăn tối. Bạn cũng có thể mang theo lều trại để ngủ lại ở trong làng hoặc ven hồ tuy nhiên nếu bạn đi vào cuối mùa thu đầu mùa đông thì ban đêm nhiệt độ sẽ xuống rất thấp vì vậy cần chuẩn bị thật nhiều chăn, nệm và đồ ấm.

Ở các thành phố lớn như Dushanbe bạn nên tìm các nhà nghỉ, khách sạn quanh quảng trường trung tâm để tiện đi bộ tham quan và mua sắm. Một số nhà nghỉ ở các điểm dừng chân lớn có thể tìm thấy trên các website như Booking, Agoda. Tuy nhiên bạn không cần phải đặt trước, dọc theo Pamir có khá nhiều nhà nghỉ địa phương, không lo hết phòng, các tài xế đều biết tất cả các nhà nghỉ, khách sạn trong khu vực Pamir, bạn chỉ cần nhờ tài xế đưa mình đến đó.

Các ngôi làng ở Pamir rất hẻo lánh nên không có nguồn lương thực dồi dào, chỉ những thứ cơ bản nhất. Siêu thị, nhà hàng Tây Tàu chỉ có ở các thành phố lớn. Nếu bạn chỉ thuê xe và đi dọc theo Pamir thì sẽ không cần lo lắng về vần đề ăn uống. Các nhà nghỉ đều có đủ đồ ăn: bữa tối chủ yếu sẽ là súp thịt cừu khoai tây ăn với bánh mì, buổi sáng sẽ là bánh mì ăn với các loại mứt và bơ. Nếu bạn có kế hoạch leo núi, đi bộ xuyên rừng thì bạn nên mua đồ ăn tại các siêu thị ở Osh và Khorog.

Bạn cũng nên chuẩn bị một số đồ ăn từ Việt Nam như khô gà, khô bò, mắm tép, ruốc, thịt hộp cá hộp, ruốc cá, xúc xích, các đồ ăn vặt như snack…để phòng khi lỡ bữa và muốn đổi khẩu vị.

Từ khi bắt đầu qua cửa khẩu ở biên giới với Kyrgyzstan cho tới Khorog, các thị trấn dọc theo đoạn này hầu như không có điện, họ sử dụng các tấm pin mặt trời. Một số ít nhà nghỉ có phích ổ cắm năng lượng mặt trời để bạn có thể sạc một số thiết bị của mình. Vì vậy, nếu bạn có máy ảnh DSLR, điện thoại thì hãy mang theo pin sạc dự phòng. Một số nơi chỉ có vài tiếng buổi tối nên lúc nào có điện phải tranh thủ sạc mọi thứ ngay lập tức.

Ở Kyrgyzstan, internet hoạt động khá tốt, cả wifi và 3G. Tuy nhiên, ở Tajikistan thì Internet chỉ có ở các thành phố lớn như Khorog và Dushanbe.

Độ cao trung bình ở Pamir là hơn 4000m, khi qua đèo thì gần 5000m. Tùy vào cơ địa mỗi người sẽ có phản ứng độ cao khác nhau, có người không cảm thấy gì nhưng có người bị đau đầu, chóng mặt… Vì vậy bạn không nên chủ quan, bạn hãy đi lại nhẹ nhàng, từ từ, uống nhiều nước, mang theo thuốc chống shock độ cao và bình oxy.

Osh là thành phố lớn thứ 2 của Kyrgyzstan chỉ sau thủ đô Bishkeh. Osh đóng vai trò là điểm trung chuyển của Pamir Highway, từ Osh bạn có thể băng qua đèo Irkeshtam để tới Tân Cương, Trung Quốc hay băng qua Dostyk để tới Uzbekistan.

Nằm giữa thung lũng Alay và cách Osh 184km, Sary Tash là ngôi làng sát biên giới với Tajikistan. Trong làng có vài nhà nghỉ, quán ăn, trạm xăng, của hàng bán nhu yếu phẩm. Từ đây có rất nhiều các cung đường xung quanh như: làng Sary Mogol nơi để tới Lenin Peak Basecamp, hồ Tulpar…Từ Sary Tash đi thêm 45km nữa là đến biên giới giữa Kyrgyzstan và Tajikistan trên đèo Kyzyl Art cao 4200m. Đây là cửa khẩu biên giới cao thứ hai trên thế giới, sau đèo Khunjerab ở Trung Quốc và Pakistan.

Nằm cách biên giới 50km, Karakul là hồ lớn nhất ở Tajikistan, cạnh hồ là ngôi làng nhỏ có một vài ngôi nhà bằng gạch bùn, một căn cứ quân sự và vài chiếc xe tải của của Liên Xô.

Đây được coi là thị trấn lớn nhất nhì ở Pamir, trước đây Murgab từng là nơi đóng quân của quân đội Nga nên nơi này có trạm xăng, chợ, nhà cửa đông đúc, cơ quan hành chính, quán ăn, quán café. Từ Murgab bạn có thể đi trek ở thung lũng Pshart, Madiyanvà lên đèo Gumbezkul, phong cảnh rất hùng vĩ.

Nhìn từ trên đường, Alichur có vẻ là một thị trấn không mấy thú vị với vài nóc nhà lèo tèo nhưng đi sâu vào bên trong các thung lũng thì cảnh quan thực sự ấn tượng. Có những thời điểm vào mùa đông Alichur lạnh tới -60 độ, thậm chí có băng tuyết vào tháng 8. Từ Alichur bạn có thể đi hiking, cưỡi ngựa vào các thung lũng và câu cá ở hai hồ nước Bulukhun và Yashikul xanh trong.

Thung lũng Wakhan từng là biên giới giữa Bắc và nam Á, giữa Liên Xô và Afghanistan vào thế kỷ 20. Đây là khu vực có nền văn hóa khá đặc biệt ở phía Đông Tajikistan. Trong suốt cuộc hành trình Wakhan bạn sẽ đi dọc theo con sông có bờ bên này là Tajikistan và bờ bên kia là Afghanistan. Nhiều đoạn hai nước chỉ cách nhau vài mét và bạn có thể nói lời chào với những người dân Afghanistan phía bên kia sông.

Kalai-Khumb (còn gọi là Qal'ai Khumb, Qal'a-i-Khum) là một ngôi làng nhỏ trên sông Panj và là một trong thị trấn đông đúc đầu tiên nếu bạn đi từ Dushanbe. Kalai-Khumb nằm ở biên giới với Afghanistan với dân số khoảng 1.600 người. Ở đây có khá nhiều quán ăn nhỏ, nhà hàng lớn, quán cafe, trạm xăng…

Sau vài ngày trên Pamir trong tình trạng không điện thoại, không wifi, khi nào đến Khorog thì sẽ bị shock vì ở đây có điện cả ngày, có internet, siêu thị, có khách sạn, nhà hàng, rượu vang, pizza… Nếu bạn tới Khorog vào thứ 7 thì hãy tham giá vào phiên chợ giữa hai đất nước Tajikistan và Afghanistan, Thứ bảy hàng tuần, người Afghanistan được phép băng qua Khorog để bán các sản phẩm đặc trưng của họ cũng như mua đồ của Tajik như vodka và vải vóc.

Trái ngược hoàn toàn với khung cảnh khô cằn, đơn sơ của Pamir, Dushanbe là thành phố hiện đại, sạch sẽ và cả thành phố bạt ngàn màu xanh của cây cối. Dushanbe là thủ đô chính trị và văn hóa của Tajikistan. Thành phố nằm trong thung lũng Gisar ở độ cao 800m so với mực nước biển và có những con đường rợp bóng cây. Tất cả các văn phòng Chính phủ và Đại sứ quán được đặt tại đây.

Chi phí sẽ phụ thuộc vào việc bạn chọn loại phương tiện nào để di chuyển ở Pamir Highway. Đây là mức giá cơ bản cho những ai thuê xe có tài xế.

Chỗ ở: Giá từ 15-30USD (tương đương 353.000-705.000VND)

Đồ ăn: Bữa tối và bữa sáng luôn được bao gồm trong giá phòng, một bữa ăn tại nhà hàng địa phương có giá từ 2-5USD (tương đương 47.000 – 118.000VND)

Phương tiện: Đa số mọi người khám phá Pamir trong 7 ngày với tài xế và một hướng dẫn viên. Chi phí 1000USD (tương đương 23.500.000VND) cho 4 người, tức là chi phí cho một người khoảng 45USD/ngày (tương đương 1.058.000VND).

Như vậy, chi phí trung bình một ngày ở Pamir là: 55USD/ngày (tương đương 1.293.000VND). Nếu bạn đi bằng phương tiện công cộng hoặc đi nhờ xe, giá sẽ thấp hơn một nửa.

Bài viết hợp tác giữa và blogger .
Bản quyền nội dung và tất cả hình ảnh trong bài viết thuộc sở hữu của So Sánh Tour. Vui lòng không sao chép hay sử dụng dưới bất kỳ hình thức nào khi chưa có sự đồng thuận của So Sánh Tour.