Ayutthaya là kinh đô của vương quốc Ayutthaya – một vương quốc cổ của người Thái, tồn tại từ giữa thế kỉ XIV đến nửa cuối thế kỷ XVIII.Kinh thành Ayutthaya được lập năm 1348 bởi vị vua sáng lập vương quốc Ayutthaya, là U Thong – xưng vương hiệu Ramathibodi vào năm 1351. Vua Ramathibodi chọn Phật giáo Theravada làm quốc giáo của vương quốc Ayutthaya, bởi vậy ở thành phố này được xây dựng rất nhiều đền đài, công trình kiến trúc Phật giáo trong suốt 4 thế kỷ tồn tại của vương quốc.

Khi người Miến Điện tấn công chiếm đóng Ayutthaya năm 1767, họ đã phá hủy gần như hoàn toàn thành phố này. Các công trình kiến trúc nghệ thuật bị phá hủy, các kho sách bị thiêu hủy,… thành phố trở nên hoang tàn, kết thúc vai trò kinh đô của mình theo sự sụp đổ của vương quốc Ayutthaya. Sau biến cố ấy, người Thái xây dựng kinh đô mới, chính là Bangkok ngày nay.

Ayutthaya cách Bangkok gần 80km về phía Bắc, với rất nhiều di tích kiến trúc Phật giáo cổ, trở thành một điểm đến hấp dẫn với những du khách ưa thích một không gian yên tĩnh, thanh bình và cổ kính, khác hẳn với không khí náo nhiệt và nhịp sống hiện đại, gấp gáp của Bangkok.

Vốn mê các phế tích thành quách, đền đài cổ, Lữ Phong nhất định phải đến Ayutthaya. Và trong một dịp cùng bạn bè đi Bangkok, Lữ Phong đã dành ra 1 ngày để lang thang khắp các phế tích kiến trúc Phật giáo cổ xưa ở cố đô Ayutthaya.

Từ khu Sukhumvit ở Bangkok, Lữ Phong lên tàu điện BTS tuyến Sumkhivit từ trạm Asok để đến trạm cuối Mochit, rồi vào bến xe Mochit để lên xe bus đi Ayutthaya. Tại bến xe Mochit có rất nhiều chuyến bus đi Ayutthaya chạy liên tục cho đến 18g hàng ngày, vé cũng tùy hãng, tùy loại xe, trung bình tương đương khoảng trên dưới 100.000 VND tiền Việt.

Điểm đầu tiên Lữ Phong tìm đến ở Ayutthaya là Wat Yai Chaimongkhon – một tu viện Phật giáo cổ tại khu vực phía Đông Nam thành phố, trong tổ hợp di tích Đây là tu viện được xem là xây dựng đầu tiên ở kinh đô mới Ayutthaya trong thời gian trị vì của vị vua đầu tiên Ramathibodi vào giữa những năm 1350, dành cho các vị sư đi học đạo ở Tích Lan (cũng theo lệnh của ông) trở về.

nằm khá biệt lập trong Công viên lịch sử Ayutthaya, và là một trong số những nơi được bảo tồn tốt nhất. Tu viện này nổi tiếng với bức tượng Phật nằm rất lớn, cùng với ngọn tháp hình quả chuông có đỉnh cao tới 62 mét – khiến nó trở thành di tích duy nhất trong Công viên lịch sử Ayutthaya có thể được nhìn thấy từ rất xa. Ngọn tháp này được xây trên một bệ nền cao, với 2 tượng Phật rất lớn ở phía trước.

Các bậc thang đi lên ở ngôi tháp lớn này rất dốc, và không dễ dàng để bước lên đối với khá nhiều người, ở phần lưng chừng tòa tháp – cao hơn đỉnh hai ngôi tượng Phật phía trước – là một bình đài vuông vức bao quanh ngọn tháp, từ bình đài này có thể đi vòng quanh thân tháp và quan sát ra khắp xung quanh. Bao quanh tu viện là một bức tường gạch bị đổ nát nhiều chỗ, nhưng đã được trùng tu lại; xung quanh ngôi tháp lớn là nhiều những ngôi tháp gạch nhỏ hơn, phân bố rải rác trên những vạt cỏ xanh mướt, nhiều trong số đó đã bị đổ nát một phần.

Trong khuôn viên xung quanh tòa tháp có rất nhiều dãy tượng Phật cổ kính được bài trí dày đặc theo từng hàng thẳng tắp. Những bức tượng Phật được khoác lên những tấm vải lụa vàng, khiến cảnh sắc khu di tích vừa sinh động, vừa thêm phần linh thiêng.

Rời khỏi Wat Yai Chaimongkhon, Lữ Phong tìm đến – một khu đền lớn quan trọng khác cùng nằm trong quần thể di tích Công viên lịch sử Ayutthaya. Wat Mahathat nằm ở khu vực gần trung tâm hoàng cung Ayutthaya xưa, được xây dựng xong vào những năm cuối của thế kỷ XIV. Ngôi đền tháp chính ở Wat Mahathat đã bị sụp đổ vào những năm đầu của thế kỷ XVII, dưới thời vị vua Intharacha (trị vì từ 1611-1628), sau đó được xây dựng lại, và tiếp tục bị tàn phá bởi chiến tranh trong thời gian sau đó.

Năm 1911, Wat Mahathat bị quân đội Miến Điện chiếm giữ và phá hoại. Ngôi đền chính gần như sụp đổ, các ngôi tháp khác cùng các tượng Phật bị đập phá, thiêu rụi. Có một truyền thuyết kể lại rằng, trong lúc phá hoại chùa Wat Mahathat trong cố cung Ayutthaya, một người lính Miến Điện đã đem đặt đầu của một pho tượng Phật vào một gốc cây, rồi theo thời gian, bộ rễ của cái cây này ngày càng phát triển, đã ôm trọn lấy đầu tượng và tạo nên một hình ảnh kỳ tuyệt: một gương mặt đức Phật đầy vẻ từ bi, thánh thiện đang khẽ mỉm cười, được bộ rễ khổng lồ của cái cây ôm trọn. Đây cũng là điểm mà gần như tất cả những du khách đến Wat Mahathat đều tìm đến để chiêm bái gương mặt Phật nổi tiếng này.

Tuy công trình kiến trúc chính ở Wat Mahathat là ngồi chùa cao (prang) đã bị phá hủy, nhưng còn rất nhiều những ngôi tháp gạch đỏ trong khuôn viên còn đứng vững cho đến ngày nay, mặc dù một số trong đó đã bị lún nghiêng hoặc hư hại, sụp đổ một phần.

Cách Wat Mahathat chỉ vài phút đi bộ, là di tích nằm ở trung tâm Công viên lịch sử Ayutthaya, trong hoàng cung Ayutthaya. Đây là di tích quan trọng bậc nhất, và cũng thu hút nhiều du khách nhất ở Ayutthaya.

Mặc dù bị người Miến Điện xâm lăng, tàn phá, nhưng may mắn thay, dù rất nhiều các công trình kiến trúc trong hoàng cung Ayutthaya bị phá hủy, sụp đổ chỉ còn trơ lại nền, thì Wat Phra Si Sanphet vẫn còn giữ được một số công trình quan trọng, trong đó nổi tiếng nhất và quan trọng nhất là ba ngôi mộ tháp vĩ đại, theo kiểu kiến trúc của Tích Lan (Sri Lanka), cất giữ tro cốt của 3 vị vua thuộc vương triều Suphannaphum (vương triều thứ 2 của vương quốc Ayutthaya).

Trong ánh nắng chiều, ba ngôi tháp bề thế với các ngọn chóp tháp cao vút lên trời xanh, nổi bật trên một khuôn viên hoang tàn đổ nát với hàng loạt các phế tích ngổn ngang xung quanh, thật là một hình ảnh vừa tráng lệ, vừa bi ai. Lữ Phong miệt mài cuốc bộ, miệt mài chụp ảnh các di tích, trong lòng không khỏi dấy lên niềm thán phục trình độ xây dựng khéo léo của người xưa.

Đã giữa chiều, rời khỏi Wat Phra Si Sanphet trong hoàng cung, Lữ Phong vội vã bắt taxi đến một ngôi đền nổi tiếng khác nằm ở ngoại ô Ayutthaya: , cách trung tâm hoàng cung khoảng 5km. Từ đằng xa đã thấy ngôi đền màu trắng cao vút nổi bật trên nền trời, phía trước ngôi đền là tượng đài vị vua Ramesuan cưỡi ngựa trên bệ cao.

Ngôi đền này ở ngoại ô nên ít được du khách tìm đến. Theo tài liệu hướng dẫn ở khu đền, Wat Phu Khao Thong ban đầu được vua Ramesuan xây dựng vào năm 1387 khi ông giành được ngôi báu. Năm 1569, vua Miến Điện là Hongsawadi sau khi đánh chiếm Ayutthaya đã cho xây dựng một bảo tháp lớn theo phong cách kiến trúc Miến Điện để kỷ niệm chiến thắng của mình.

Sau đó, vào giữa thế kỷ XVII, vua Boromarathachirat III (trị vì từ 1733 – 1758) đã cho xây lại một tòa tháp mới theo phong cách kiến trúc Thái Lan với mặt bằng hình vuông trên nền tòa tháp cũ. Một con đường bậc thang khá dốc đưa du khách lên một bình đài ở lưng chừng tòa tháp (giống ở Wat Yai Chaimongkhon), từ đây có thể phóng tầm mắt quan sát một vùng rộng lớn ở ngoại ô Ayutthaya.

Thỉnh thoảng, bên bóng mát dưới góc tường tháp, Lữ Phong nhìn thấy một nhà sư ngồi thiền bên cuốn kinh Phật, góc khác lại thấy một người dân bày bán đồ lưu niệm, trong lúc rảnh rỗi đang say sưa đọc sách.

Đã hơn 15h30, Lữ Phong không dám ở lại Wat Phu Khao Thong lâu, lại vội vã chạy xuống dãy bậc thang dốc đứng để trở ra bắt taxi đến khu đền cuối cùng y vạch ra trên hành trình: . Khu đền này cách Wat Phu Khao Thong không xa theo đường chim bay, nhưng di chuyển đường bộ thì cũng vòng vèo vài km, bởi nó nằm bên kia bờ sông Chao Phraya so với Wat Phu Khao Thong, ở về phía Tây Ayutthaya.

Wat Chaiwatthanaram là khu đền tháp rộng lớn bằng gạch mang phong cách Khmer với một ngôi tháp lớn ở trung tâm và xung quanh là 8 tháp nhỏ khác cùng rất nhiều tượng Phật được đặt dọc các hành lang giữa các tháp. Tuy gần như toàn bộ các tượng phật đều bị hư hại bởi sự phá hoại của người Miến Điện khi chiêm Ayutthaya năm 1767, nhưng nói chung Wat Chaiwatthanaram được coi là ngôi đền xây bằng gạch còn nguyên vẹn và đẹp nhất Ayutthaya.

Lữ Phong vô cùng tiếc nuối, bởi Wat Chaiwatthanaram là địa điểm tuyệt vời để ngắm hoàng hôn trên sông Chao Phraya, nhưng y không đủ thời gian để làm điều đó. Thậm chí y còn không đủ thời gian để tham quan và chụp ảnh kỹ lưỡng khu đền đồ sộ và lộng lẫy này, bởi y phải lo trở về Bangkok cho kịp những chuyến bus cuối ngày.