Ý tưởng sang Campuchia xem Sea Games đến với mình ngay từ khi khi còn đang ở Hà Nội. Trong những ngày náo nhiệt ở kỳ Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2021, mình có tra cứu về kỳ Sea Games tiếp theo năm 2023, ở ngay cạnh nước láng giềng Campuchia. À, hay là làm chuyến đi phượt sang đó luôn nhỉ? Với một người chưa từng du lịch nước ngoài, việc tự mình lái chiếc xe sang bên kia biên giới có gì đó khiến mình khá e ngại. Nhưng đam mê những cung đường ngấm vào máu rồi, đi thì đi, sợ gì. Thế là sau chưa đến một tháng định cư trong Sài Gòn, mình đã đặt chân đến xứ sở Angkor chỉ sau một ngày chuẩn bị.

Việc lái xe sang Campuchia khá đơn giản. Bạn chỉ cần một chiếc xe gắn máy chỉnh chủ, một cuốn hộ chiếu, một chiếc sim Metfone, một chút USD tiền mặt, thế là đủ để hoàn tất thủ tục thông quan. Băng qua khoảng 70km Quốc lộ 22 là đến cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh), thêm khoảng 30 phút để điền thông tin xuất cảnh, những chiếc lốp cao su lại tiếp tục dính chặt lấy mặt đường.

Bên kia cửa khẩu Mộc Bài là thành phố nhỏ Bavet, nơi có rất nhiều casino do Trung Quốc đầu tư để mời gọi những con bạc. Bước qua biên giới, chúng ta có thể thấy những tuyến phố sầm uất, những song bài uy nghi ngỡ như cung điện. Nhìn thì cũng hấp dẫn đấy, nhưng thôi, thể thao thì mình máu chứ đỏ đen thì mình không ham. Ở đây cũng có rất nhiều người Việt, bạn có thể đổi tiền riel hay mua sim Campuchia một cách dễ dàng. Tuy nhiên kinh nghiệm cá nhân của mình là nên đổi USD và mua sim trước ở Sài Gòn, sẽ có tỉ giá tốt hơn rất nhiều so với ở Bavet. Tiền riel thì mình có thể xài USD để người ta trả tiền thừa lại, với tỷ giá quy ước là 1 USD = 4000 riel.

Đi men theo Quốc lộ 1 khoảng 170km nữa là ta sẽ đến được thủ đô Phnom Penh. Đường xá bên này rất đẹp và thuận lợi, với dân số chỉ bằng 1/5 Việt Nam nên tốc độ tối đa cho phép lên đến 90km/h. Tuy nhiên bạn hãy cẩn trọng, vì cứ đến các khu vực đông đúc dân cư lại có những biển hạn chế tốc độ chỉ 40kh/h. Hãy cứ đi đúng tốc độ để không vi phạm tốc độ luật giao thông, vừa an toàn cho mình, lại tránh được những phiền toái nơi đất khách quê người.

Sau khoảng gần 4 tiếng ròng rã, cuối cùng mình cũng đến được với thành phố Nam Vang. Để bước vào khu vực trung tâm, chúng ta phải băng qua cây cầu Chba Om Pau, hay được người Việt tại đây gọi với cái tên thân thuộc hơn là cầu “Sài Gòn”, vì nó gợi lại cho người ta con đường trở về cố hương. Mình rẽ phải ngay chân cầu, vào khu “xóm Chùa” tập hợp nhiều người Việt sinh sống để uống ly café nghỉ ngơi cũng như có cơ hội trò chuyện với nhiều đồng hương. Các cô các chú ở đây kể xóm này toàn người Việt qua làm ăn, ai khá giả thì mua được nhà ở đây luôn hay trên khu sân Olympic, ai không làm ăn được thì mỗi tháng thuê hết 100 USD, ăn uống tiêu xài dè xẻn thì cũng để ra một vài triệu tiền Việt. Bên này lương công nhân cao hơn Việt Nam, nên không ít người đã 2 3 chục năm lặn lội từ các tỉnh miền Tây như Đồng Tháp, Sóc Trăng… hay thậm chí Sài Gòn để sang đây kiếm sống. Do đang đúng đợt Sea Games nên mọi người hào hứng lắm, cả quán café tập trung vào chiếc TV để bàn luận về thể thao. Cũng có không ít người bỏ cả công việc, lặn lội hơn 1 tiếng chạy xe lên sân vận động Visakha để xem đội tuyển U22 Việt Nam thi đấu. Thế nhưng sân nhỏ quá, có hơn 5000 chỗ ngồi, nên mặc dù miễn phí nhưng vẫn bị phe vé hết 10 USD trận mở màn với Lào, 18 USD cho trận với Singapore. Cung không đủ cầu, thậm chí nhiều người có vé nhưng vẫn không vào được sân xem đội nhà thi đấu.

Chia tay xóm Chùa, mình tiếp tục lái xe một vòng Phnom Penh để quan sát sự phát triển của một thành phố mới nổi trong khu vực. Nhờ túi tiền “không đáy” của các chủ đầu tư Trung Hoa, những tòa cao ốc hàn chục tầng mọc lên chót vót, với những lối kiến trúc vô cùng ấn tượng. Những Nagaworld, Morgan Tower, Coconut Park… đứng sừng sững như một sự trỗi dậy của người Khmer. Chưa hết ấn tượng với những công trình hiện đại kỳ vỹ, mình đi vào đại lộ Preah Norodom thăm các công trình biểu tượng của thành phố. Mở đầu là Tượng đài Độc lập, cao 20m, được hoàn thành vào năm 1958 để đánh dấu chiến thắng của người Cao Miên trước thực dân Pháp. Tiếp đến là Wat Phnom, với chiếc đồng hồ khổng lồ được điểm xuyết bởi một ngôi đền trên đỉnh ngọn đồi cao nhất thành phố. Nói qua một chút về cái tên Phnom Penh, “Phnom” nghĩa là núi, “Penh” là từ Daun Penh, người đàn bà quả phụ giàu có vào thế kỷ XIV đã quyên tiền đắp đồi để xây dựng ngôi đền này.

Thành phố Phnom Penh được ngoài Pháp quy hoach rất bài bản, với một con đường vành đai bo tròn bao quanh, phía trong là hàng nghìn con phố được đánh số ngang dọc theo kiểu kẻ bàn cờ caro. Nếu như ở khu vực trung tâm là những con đại lộ rộng lớn 8 làn xe, thì các quận bao quanh có gì đó giống những khu phố Tàu. Với những ngôi nhà cao 3 tầng có độ tuổi không hề trẻ, chúng ta sẽ cảm giác như mình đang lạc vào Châu Đốc, Sóc Trăng hay… quận 5 vậy. Sau chiến tranh biên giới 1979, nhiều người Hoa từ Chợ Lớn đã vượt biên để tìm bến đỗ mới nơi Nam Vang. Với bản năng kinh doanh sắc sảo, họ từ từ làm chủ các tiệm vàng, quán ăn, cửa hiệu… Ở bên này đèn đỏ chờ rất lâu, lại không có số đếm, trong lúc kẹt xe mình cứ mải ngoái nhìn những hình ảnh quen thuộc, như mình đang chạy xe quanh Sài Gòn vậy.

Nhà nghỉ ở Phnom Penh có giá tương đối rẻ, chỉ khoảng 5-10 USD là có thể có một phòng trọ đầy đủ tiện nghi. Bên này người dân được dạy tiếng Anh từ bé, nên đi đâu mình có thể dễ dàng giao tiếp và mặc cả. Nếu bạn muốn ở nơi có không khí náo nhiệt thì có thể lưu trú ở khu vực Chợ đêm, gần trung tâm nên giá sẽ cao hơn chút. Mình muốn tiện đến sân vận động nên chọn một hostel ngay gần sân Olympic, chỉ mất có 5 phút đi bộ mà giá chỉ bằng 2/3. Biết mình sang để viết ký sự về Sea Games, bà chủ nhà bảo giờ kiếm vé vào sân ngay cả với người bản địa khó lắm, hay cứ thử ra quảng trường mà xem đá bóng đi, có màn hình LED đó vui lắm. Nghe lời bà cô thân thiện, mình mò ra quảng trường trung tâm gần Nagaworld coi chủ nhà Campuchia thi đấu.

Rời khỏi nhà nghỉ, mình xuống phố để kiếm chút gì ăn tối. Qua con đường Pasteur một chiều như ở Sài Gòn, mình bắt gặp một thúng xôi ngũ sắc bắt mắt nên cũng muốn có tí nếp vào cho chắc dạ. Đang loay hoay chỉ trỏ hỏi bao nhiêu tiền thì bỗng dưng anh bán hàng nói “2 ngàn” bằng tiếng Việt. Anh thấy mình dùng ngôn ngữ cơ thể giống người Tàu, nhưng lại thấy mình đi xe Yamaha nên đoán ra ngay người Việt, vì bên này gần như chỉ có xe Honda. Hóa ra anh là người ở Đồng Tháp, qua bên này cũng đã ngót nghét 20 năm. Xôi vò, xôi lá dứa, xôi đậu phộng, xôi đậu đen, xôi gấc cứ nghi ngút hương thơm trong nắng chiều. Bên này anh bán tốt lắm, một ngày anh đồ 2 chục ký gạo nếp nhưng cứ đến 6h chiều là hết hàng. Tay bận đơm xôi, anh kể cho mình nghe về những ngày tháng đại dịch Covid-19, khi anh cùng dòng người hồi hương về Biên Hòa trong cơn hoảng loạn. Tưởng như về được là bình an rồi, nhưng dân mình không có thói quen ăn ngọt ban chiều, nên ngày chỉ nấu có 5 ký gạo cũng nhiều hôm cũng phải đổ đi. Năm 2022, biên giới mở cửa là anh lại sang ngay Phnom Penh, và mọi thứ lại trở về đúng quỹ đạo. Mừng cho anh quá, mình ủng hộ luôn 2 nắm, no căng diều. Mọi người đến Phnom Penh du lịch thì nhớ ghé phố Pasteur ủng hộ anh nha.

Nói nhiều về người Việt tại Phnom Penh rồi, giờ là lúc nhắc đến người dân địa phương. Những tấm băng rôn đã được chính quyền thành phố treo lên ở khắp nơi, từ những cửa ô đến các trục đại lộ. Khắp các phố phường, một màu tím chủ đạo của kỳ Sea Games hòa cùng sự hân hoan của người dân nước chủ nhà. Lý do họ chọn màu tím cũng dễ hiểu, đó là màu thu được khi ta phối trộn 2 màu xanh – đỏ trên quốc kỳ Campuchia. Ngay từ trước khi Sea Games khởi tranh, món quà lưu niệm gồm 2 chú thỏ linh vật Borey và Romduol đã ngay lập tức cháy hàng, dù mức giá để sở hữu so với thu nhập trung bình của người Campuchia là không hề rẻ. Điều đó cho ta thấy mức độ háo hức của người trẻ Campuchia cho kỳ Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần đầu tiên được tổ chức trên sân nhà như thế nào.

Còn người lớn tuổi hơn thì sao? Cách để nắm rõ nhất là đi tuk tuk. Đã đến Campuchia thì điều không thể thiếu là trải nghiệm đi xe tuk tuk. Nếu ai đã đi Thái Lan, Lào hay Myanmar rồi thì chắc cũng biết nó hình hài thế nào. Còn bạn nào chưa đi thì để mình hình dung cho dễ hiểu, tuk tuk là những chiếc xe máy được cải tạo thêm thùng ở phía sau để có thể chở theo sau lên đến 4 người, cũng gần giống với mấy chiếc xe lam bên mình. Giá cho 1km thì cũng khá mềm, khoảng 2000 riel (~ 12000 đồng) cho 1 km, ngang với Grab Bike Việt Nam. Tuy nhiên tuk tuk có thể chở được nhiều người cùng lúc, nên nếu đi theo nhóm thì tính ra cực kỳ tiết kiệm. Các bạn có thể tải trước ứng dụng PassApp trên điện thoại, nó y hệt như các ứng dụng gọi xe thông thường mà không lo bị nói thách.

Trò chuyện cùng chú lái xe, chú bảo cũng nghỉ ngơi dăm bữa để cho mấy đứa nhỏ ở nhà đi xem Sea Games lắm, nhưng mưu sinh mà, đam mê cũng đành tạm xếp sau cơm áo gạo tiền. Mùa này cũng có nhiều khách du lịch đến từ các quốc gia lân cận, nên cứ đứng ở trước cổng của địa điểm thi đấu là không lo vắng khách. Mỗi tháng chú kiếm được khoảng 250-400 USD, gọi là tiết kiệm thì tạm đủ để nuôi mấy cái “tàu há mồm” ở nhà. Sea Games thì có vẻ khấm khá hơn chút, mới tuần đầu tiên mà chú cũng kiếm được gấp đôi gấp ba ngày thường rồi. Dù vất vả nhưng chú rất thân thiện, kể hết cho mình từ cuộc bầu cử sắp tới ở Campuchia lẫn đến vấn đề kết hôn sớm của các cô gái vừa mới chớm tuổi trưởng thành.30 ngàn đồng cho hơn 2km và cả một câu chuyện về văn hóa nước bạn, một cái giá quá hời.

Cũng như Sài Gòn, xem bóng đá mà không có con mực ly bia thì không phải đặc trưng của vùng Đông Nam Á. Ở đây họ không chỉ xếp ghế để người dân ngồi xem, mà còn trang bị cả bàn để mọi người… nhậu. Sở dĩ họ làm vậy vì nhà tài trợ đứng sau thường là các hãng bia, mà có ai ngồi vào bàn mà uống mỗi 1 lon đâu? Bia bên này giá cao hơn Việt Nam mình chút, giao động từ 3000-5000 riel (18000-30000 VNĐ). Mua một lon tỷ lệ giặt nắp trúng một lon khác vô cùng cao, nhưng không miễn phí mà mua với giá tượng trưng là 500 riel (3000 VNĐ). Ngoài bia ra thì hai bên còn có bán các món ăn cùng như xiên que, xoài xanh, và đặc biệt là… côn trùng nướng. Mấy người bạn Khmer mới quen ngồi cùng bàn cứ xúi ”ngon lắm, thử đi”. Mặc dù biết nhìn hơi ghê thế thôi mà cũng nhiều đạm, nhưng trông không được bắt mắt cho lắm nên mình cũng chưa dám thử.

Dù là Campuchia hay Việt Nam, khán giả đều vô cùng cuồng nhiệt. Cả quảng trường bừng lên mỗi khi đội nhà có bóng, thực hiện những pha phản công nhanh về phía phần sân của đối thủ Indonesia. Thế nhưng khác cái là, đội họ… yếu quá , chẳng có mấy pha bóng khiến khán giả có thể hy vọng. Một bàn, hai bàn rồi ba bàn, các cầu thủ Indonesia lạnh lùng làm câm lặng khán giả từ trên sân Olympic cho đến Quảng trường trung tâm. "Thôi thủng lưới rồi thì dô cái lấy tinh thần nào… Cheers!" – Anh bạn Khmer mới quen gượng cười cái nhẹ đưa lon bia ra cụng nhẹ với mình.

Kết thúc trận đấu, Campuchia thất bại với tỷ số 1-3 và đành dừng bước ở vòng bảng. Nhưng có lẽ khán giả Phnom Penh quen với điều đó rồi. Trên gương mặt mỗi người vẫn có gì đó nét tự hào vì thầy trò huấn luyện viên Keisuke Honda đã chiến đấu với hơn 200% khả năng của mình. Cả bãi xe gần nghìn chiếc, nhưng họ từ từ đợi nhau từng người một, không một lần rồ ga hay bóp còi.

Mới 9h tối mà đã về nhà thì hơi sớm nhỉ? Mình quyết định vòng qua đại lộ Sisowath Quay để đi bộ hóng mát dọc bờ sông Mekong. Chúng ta có thể bắt gặp hàng trăm chú chim bồ câu ở đây, nhẹ nhàng dạo bước chờ du khách đến cho ăn. Khí hậu của Phnom Penh có phần nào đó giống Sài Gòn, ban ngày nóng hơn chút nhưng đêm không cần máy lạnh, đi dạo một vài cây số mà thấy thư thả lạ thường. Ai mà thích náo nhiệt thì có thể ghé khu vực Chợ đêm, một nơi náo nhiệt với rất nhiều du khách phương Tây. Cái gì có ở Bùi Viện thì ở đây có hết, chỉ là quy mô nhỏ hơn thôi. Mình đi chuyển cả ngày rồi nên thôi ngắm qua cho biết rồi về ngủ, sáng mai còn dậy sớm đi Siem Reap.