Khi nhắc đến đảo quốc Nhật Bản, Kyushu có lẽ vẫn còn là một cái tên khá xa lạ đối với người Việt Nam. Kyushu là một trong 4 hòn đảo lớn nhất tại Nhật, nằm ở phía Nam Nhật Bản, là một nơi du lịch đầy tiềm năng mà ít người biết đến. Kyushu có lẽ sẽ trở nên thân thuộc hơn nếu nhắc đến thành phố Fukuoka, đây là thành phố phát triển và lớn nhất vùng Kyushu. Kyushu không nổi tiếng với những thành phố đông đúc nhộn nhịp, những con phố mua sắm tấp nập người ra vào, mà Kyushu nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên đẹp đến thổn thức, những câu chuyện lịch sử đầy tự hào, những đặc sản địa phương nổi danh cả nước,… Thành phố Kagoshima là một nơi hội tụ đầy đủ nhất những vẻ đẹp riêng biệt đó của Kyushu. Cùng du lịch Kagoshima để khám phá vùng đất thú vị này nhé.

Tỉnh Kagoshima ngày nay và một vài khu vực lân cận tỉnh, trước thời Minh Trị Duy Tân (1868 ~ 1912) từng là phiên Satsuma thuộc quyền quản lý của gia tộc Shimazu (藩 han, dịch theo Hán Việt nghĩa là phiên, được hiểu là lãnh địa, phần đất đai thuộc sở hữu của một samurai hoặc lãnh chúa daimyo). Phiên Satsuma có vị trí địa lý nằm ở cực nam các đảo chính tại Nhật, là khu vực chiến lược quan trọng cả về kinh tế, quân sự trong nhiều thời đại. Gia tộc Shimazu được thành lập vào cuối thế kỷ XII bởi Shimazu Tadahisa. Đây là một gia tộc giàu có và thịnh vượng nhờ việc giao thương với Hàn Quốc và quần đảo Ryukyu (nay là Okinawa). Vào thế kỉ XVI, gia tộc Shimazu bị Toyotomi Hideyoshi, một trong ba nhân vật có tầm ảnh hưởng và có công lớn trong việc thống nhất Nhật Bản, đánh bại vào năm 1587.

Sau khi bị Toyotomi đánh bại, gia tộc Shimazu lui về canh giữ vùng lãnh thổ phía Nam và trở thành đồng minh đắc lực cho Toyotomi. Tuy nhiên, vào năm 1600, gia tộc Shimazu đã bắt tay với các lãnh chúa khác nhằm lật đổ người kế vị của Toyotomi Hideyoshi là Tokugawa Ieyasu, người đã sáng lập nên Mạc phủ Tokugawa, mở đầu thời kỳ Edo kéo dài hơn 200 năm tại Nhật Bản. Mặc dù gia tộc Shimazu ở bên thua cuộc, nhưng Mạc phủ Tokugawa mới thành lập đã rất quan ngại về sức mạnh của gia tộc hùng mạnh này nên họ đã cho phép Shimazu tự do ngự trị ở phía nam.

Lâu đài Tsurumaru là nơi ở của gia tộc Shimazu, được bắt đầu xây dựng vào năm 1601. Với chiều rộng khoảng 20m, lâu đài Tsurumaru tự hào sở hữu cổng Goromon – cổng lâu đài lớn nhất ở Nhật Bản. Đây là một địa điểm bạn không thể bỏ qua khi tới du lịch Kagoshima.

Một trong những điều bất ngờ nhất về kiến trúc lâu đài này đó là Tsurumaru không hề có tháp chính (Tenshu), hơn nữa được xây dựng đơn giản đến mức nó rất dễ dàng sụp đổ nếu bị vây đánh, điều kỳ lạ hơn nữa đó là nó được xây dựng bởi gia tộc hùng mạnh nhất Kyushu thời bấy giờ. Nhiều người cho rằng lâu đài Tsurumaru được xây dựng với lối thiết kế phòng thủ yếu kém nhằm xoa dịu mối quan hệ đang rạn nứt giữa gia tộc Shimazu và Mạc phủ Tokugawa.

Thông thường đền thờ ở Nhật Bản là nơi linh thiêng chủ yếu thờ cúng các vị thần hoặc các vị Thiên Hoàng (được cho là hậu duệ của nữ thần Mặt Trời Amaterasu). Thế nhưng đền Terukuni ở thành phố Kagoshima lại là một ngoại lệ bởi nơi đây thờ vị lãnh chúa Shimazu Nariakira, vị lãnh chúa tài đức của gia tộc Shimazu. Đền Terukuni là ngôi đền lớn nhất ở Kagoshima và được rất nhiều tín đồ viếng thăm. Ngôi đền đã bị phá hủy trong một cuộc không kích Thế chiến thứ hai và được xây dựng lại vào năm 1958. Hãy ghé thăm đền Terukuni khi tới du lịch Kagoshima và tìm hiểu về lịch sử của nơi đây nhé.

Trong những năm 1840, do vị trí nằm ở phía nam Kyushu là cửa ngõ giao thương của Nhật Bản với nước ngoài, Satsuma là một trong những lãnh địa phong kiến đầu tiên cảm nhận được sức ép của quá trình thực dân hóa của phương Tây. Những vị lãnh đạo thời bấy giờ ở phiên Satsuma lo sợ rằng nếu Nhật Bản không học hỏi những điều tiến bộ của phương Tây thì một ngày nào đó dân tộc Nhật Bản sẽ phải chịu số phận là thuộc địa của cường quốc phương Tây. Vị lãnh chúa thứ 28 của gia tộc là Shimazu Nariakira đã nhận thức được mối đe dọa này và đã khẳng định rằng Nhật Bản phải trở thành một quốc gia hùng mạnh và giàu có, ngang hàng với các cường quốc phương Tây.Shimazu Nariakira là một người có tài năng lớn và được ca ngợi là vĩ nhân hiếm có trong số 300 lãnh chúa phong kiến ​​lúc bấy giờ. Ông có những tư tưởng và kiến ​​thức khoa học sâu sắc, đồng thời là một lãnh chúa rất quan tâm đến tình hình thế giới bên ngoài. Nariakira bắt đầu dự án Shuseikan với nỗ lực mong muốn đẩy mạnh công nghiệp hóa, cũng như những dự án giáo dục nhằm đào tạo một số nhà lãnh đạo trẻ, mà sau này một trong số đó chính là những người khởi xướng cuộc cách mạng Minh Trị Duy Tân thần kì. Dự án hiện đại hóa tại Shuseikan bao gồm các hoạt động luyện sắt, kéo sợi bông, sản xuất thủy tinh,… quá trình đổi mới diễn ra với tốc độ đáng kinh ngạc. Vào cuối thời Edo, dự án Shuseikan đã phần nào cải thiện được đời sống người dân và giúp ích cho các lãnh chúa ở Satsuma trong việc bảo vệ lãnh thổ của mình khỏi mối đe dọa từ các thế lực ngoại bang. Chỉ tiếc rằng ít lâu sau khi triển khai dự án, Nariakira đã đột ngột qua đời, tuy nhiên những lãnh chúa kế tục ông cùng với những samurai trẻ tuổi đã tiếp tục tiếp thu tư tưởng lớn này đóng góp vào sự phát triển của Nhật Bản.

Lý do mình đặt tên tiêu đề bài viết này là “Địa linh nhân kiệt” bởi Kagoshima không chỉ có Shimazu Nariakira mà nơi đây còn là quê hương của Takamori Saigo và Toshimichi Okubo, những người đã có công lật đổ chế độ Mạc phủ Tokugawa thối nát, chấm dứt thời kỳ Thiên Hoàng (đứng đầu là Tenno) – Mạc phủ (đứng đầu là shogun). Khi đó, Thiên Hoàng chỉ đóng vai trò làm bù nhìn, mọi việc đều do Shogun quyết định (khá giống với Vua Lê – Chúa Trịnh ở Việt Nam). Gia tộc Shimazu lại một lần nữa đối đầu với Mạc phủ Tokugawa vào năm 1868. Samurai hàng đầu của gia tộc Shimazu, Saigo Takamori, đã lãnh đạo quân đội của mình và giành chiến thắng hoàn toàn và thành công lật đổ chế độ Mạc phủ Tokugawa. Cuộc đảo chính này đã đánh dấu sự chuyển giao từ thời đại Edo sang Meiji, tiếng Việt hay được biết đến là Minh Trị, thời kỳ Nhật Bản mở cửa với thế giới sau hơn 200 năm bế quan toả cảng, thời kỳ “Phú Quốc Cường Binh”, vươn mình học hỏi những điều tiến bộ của phương Tây để tránh số phận trở thành thuộc địa.

Khép lại câu chuyện lịch sử đầy tự hào về gia tộc Shimazu, chúng mình tiếp tục đi khám phá núi lửa Sakurajima, hình ảnh biểu tượng của thành phố Kagoshima – thành phố Magma. Chính vì đây là một ngọn núi lửa vẫn đang hoạt động thường xuyên nên không phải lúc nào cũng thể đặt chân lên đảo. Nếu có dịp du lịch Kagoshima, mọi người nhớ chú ý xem tin tức cũng như những dự báo về đợt phun trào để có thể có chuyến đi an toàn nhất. Có rất nhiều hoạt động được tổ chức ở đây giúp du khách không chỉ được trang bị những kiến thức về núi lửa nói chung và cả về cách đối phó đối với “những cơn thịnh nộ” to nhỏ mỗi ngày của người dân trên đảo nói riêng. Các biện pháp phòng chống thiên tai được thực hiện bằng hệ thống giám sát núi lửa công nghệ tiên tiến nhất thế giới cho phép mọi người sống gần núi lửa đang sinh sống một cách an toàn. Thành phố Kagoshima là một địa điểm du lịch độc đáo, nơi một núi lửa đang hoạt động và một thành phố đô thị cùng tồn tại.

Mặc dù luôn khiến người dân phải khốn đốn với sự trái tính trái nết của mình khi sống chung, nhưng núi lửa Sakurajima cũng đem đến cho người dân rất nhiều những ưu ái về thổ nhưỡng. Những vùng lân cận nhờ tro bụi của núi lửa nên thổ nhưỡng vô cùng phì nhiêu và sản sinh ra những loại nông sản nổi tiếng khắp Nhật Bản và trên cả thế giới như: củ cải khổng lồ nhất thế giới và cam tí hon nhất thế giới.

Sau khi trở về từ núi lửa Sakurajima, do không nhìn thấy được toàn bộ ngọn núi lửa một cách rõ ràng nên buổi chiều, nhóm mình lại tiếp tục di chuyển đến đài quan sát Shiroyama để phục thù. Mỗi ngày sẽ có khá ít lượt xe buýt di chuyển đến đài quan sát nên khi muốn đến đây, mọi người nên tra cứu kĩ giờ xe buýt chạy để không uổng phí cơ hội chiêm ngưỡng cảnh đẹp.

Vì quỹ thời gian có hạn nên tụi mình sẽ chỉ thử những món ăn được cho là đặc sắc nhất của vùng du lịch Kagoshima. Các bạn nơi đây gợi ý món thịt lợn đen Kurobuta.

Lịch sử ăn thịt ở Kagoshima có từ lâu đời hơn rất nhiều so với các vùng khác của Nhật Bản, chủ yếu là do ảnh hưởng của Trung Quốc qua việc giao thương. Trong khi phần lớn người Nhật coi việc ăn thịt là điều cấm kỵ do tư tưởng Phật giáo liên quan đến việc giết hại động vật và quan niệm của Thần đạo về “kegare” (không sạch sẽ). Tuy nhiên, có vẻ như việc tiêu thụ thịt là một phần trong cuộc sống bình thường hàng ngày của đa số người dân ở Kagoshima. Vào năm 1818, triết gia Rai Sanyo đã rất ngạc nhiên trước sự phổ biến của thịt lợn ở Satsuma trong chuyến thăm đến vùng này. Người ta cho rằng việc tiêu thụ thịt này khiến các samurai của phiên Satsuma cao hơn so với các samurai ở các lãnh địa khác, những người chỉ ăn cá và rau.

Ngày nay, thịt lợn Kurobuta được đánh giá cao và trở nên nổi tiếng khắp thế giới. Thịt lợn Kurobuta cực kì mềm và mọng nước, có vị ngọt tự nhiên và hương vị béo nhẹ. Một nghiên cứu cho thấy thịt lợn Kurobuta có vị thơm ngon gấp 3,7 lần và độ ngọt gấp 6,7 lần thịt lợn thông thường. Nếu có cơ hội du lịch Kagoshima bạn nhất định phải thử món ăn tuyệt vời này nhé.

Nhà hàng Yushokutonsai Ichiniisan – Khu mua sắm Tenmonkanten

Địa chỉ: Số 11-6 Higashi Sangoku, thành phố Kagoshima, tỉnh Kagoshima, Nhật Bản.

Thời gian: 11:00 ~ 21:30 (Lunch time: ~ 15:30).

Lịch nghỉ: Nghỉ thứ ba hàng tuần và các ngày lễ cố định.

Nhà hàng Vagabond Ramen

Địa chỉ: 12-27 Yamashita, thành phố Kagoshima, tỉnh Kagoshima, Nhật Bản.

Thời gian: 11:15 ~ 15:00, 17:00 ~ 21:00.

Thành phố Kagoshima quả thực là một địa điểm tuyệt vời để tìm hiểu những câu chuyện lịch sử về một gia tộc hùng mạnh và cả nền ẩm thực hấp dẫn mà bất cứ thực khách khó tính nào cũng phải gật gù đồng ý. Nếu có cơ hội được du lịch Kagoshima, hãy đi phà đến núi lửa Sakurajima để có thể cảm nhận được sự hòa hợp của thiên nhiên với con người, thiên nhiên dù có những khi khắt khe nhưng vẫn luôn ban tặng cho chúng ta những gì tốt đẹp nhất.