Du lịch Đắk Nông dần không còn xa lạ nữa, những địa danh như hồ Tà Đùng, thác Liêng Nung, hang động núi lửa Chư Bluk… đã bắt đầu quen thuộc. Nhưng tới và sống như 1 người bản địa, mình mới biết còn 1 nơi ít ai đến ngay cả những đoàn thiện nguyện, dù cảnh quan thiên nhiên rất đẹp và hùng vĩ. Bạn có tin giờ vẫn có nơi bé gái 13 tuổi lấy chồng? Chuyện đó có ở Đắk Nia (Gia Nghĩa, Đắk Nông). Cùng theo chân mình trên chuyến hành trình khám phá Đắk Nia nhé!

Vào ngày đầu tiên khi tới khám phá Đắk Nia, có 1 cậu bé ra đón mình từ ngoài đường lớn. Trên đường vào có ngang qua 1 rẫy cà phê, mình hỏi cậu bé:

"– Kia là cây Robusta hả em?

– Không, là cây cà phê chị

– Ừ, chị hỏi hạt gì thôi mà

– Thì hạt cà phê đó chị"

Tới đó mình đã lờ mờ đoán ra, cậu bé không hiểu nhiều về cà phê. Sau khi tới farm và trò chuyện với nhiều người, mình nhận ra người dân vùng nguyên liệu lại không biết nhiều về hạt cà phê mình trồng.

Điều đó rất đáng tiếc, vì mọi người lớn lên cùng cây cà phê, cả gia đình trông vào cây cà phê, mà chỉ bán được với giá cà xô (là loại cà phê lẫn lộn được thu mua về và phân loại). Cũng thật tiếc vì Việt Nam là nơi có hạt Robusta ngon nhất thế giới, mà người trực tiếp canh tác lại không hiểu và khai thác hết ưu thế của hạt.

Đến đây mình mới hiểu, ngày trước khi anh sếp cũ – cũng là 1 người con của Tây Nguyên, lên Cầu Đất (Đà Lạt) hướng dẫn bà con thu hái chín, sơ chế chất lượng cao và thu mua giá cao hơn lại đã cải thiện cuộc sống bà con vùng nguyên liệu như thế nào.

Nhìn 1 vùng đất khi chưa có sự thay đổi, vẫn là vùng nguyên liệu hoang sơ thuở ban đầu, thì mình hiểu, đó là sự thay đổi rất lớn từ những người con của Tây Nguyên. Tiếc là điều đó chưa có ở Đắk Nia.

Gần như nhà nào cũng trồng cà phê, sống bằng cây cà phê. Mình đến farm để làm tình nguyện viên, và chia sẻ câu chuyện với chị quản lý. Lúc này mình mới hiểu, mọi chuyện đến đều có lý do và mình đã học được thêm 1 bài học khi khám phá Đắk Nia.

Do ở sâu so với Thị xã Gia Nghĩa, nên các đoàn thiện nguyện cũng ít vào tới đây. Đắk Nia đều là người đồng bào sinh sống. Cũng từ đây mới biết, đến nay vẫn có những đứa trẻ 13 tuổi lấy chồng.

Dù trường học miễn học phí tới lớp 5, nhưng ít ai đi học hay muốn đi học. Mọi người chỉ nghĩ, đi học không có tiền, đi làm còn kiếm tiền. Nếu là ngày trước mình sẽ nghĩ do người ta không cố gắng nên mới nghèo. Sau này thì mình hiểu, có những người cả đời không ra khỏi rẫy cà phê, chỉ biết tới mùa cà phê là có tiền, thì đâu biết cuộc sống ngoài kia ra sao để mà cố.

Người ta không thể cố khi không nhìn thấy đường đi. Đây cũng là 1 bài học về từ thiện. Chúng mình lên vùng cao, ngoài giải quyết vấn đề cơm ăn áo mặc, còn mang theo giấc mơ cho những đứa trẻ. Những đứa trẻ cần biết, thế giới ngoài kia rộng lớn bao nhiêu.

Mấy năm trước, chuyện cả gia đình bán nhà đạp xe từ Vũng Tàu lên Tây Nguyên sống du mục đã xôn xao trên mạng xã hội. Xôn xao vì ít ai dám chọn cuộc sống nay đây mai đó, không biết trước được tương lai như thế.

Hành trình đó đặc biệt vì hành trang gia đình anh Tuấn mang theo chỉ vỏn vẹn 2 chiếc xe đạp, 1 xe kéo nhỏ chở đồ, tấm pin năng lượng mặt trời dùng, lều trại, máy quay phim, sách vở cho 2 con,… Có thời gian gia đình dựng lán trong rừng tránh mưa, quan trọng là 2 bạn nhỏ được vui chơi thỏa thích với thiên nhiên.

Và mình phải thốt lên “Nhân duyên thật kỳ diệu” khi gặp gia đình đặc biệt này trên hành trình khám phá Đắk Nia, được nghe anh Tuấn chia sẻ rất nhiều điều thú vị.

Anh Tuấn chia sẻ, hai vợ chồng vẫn làm việc online, bán thêm sản vật địa phương để sống. Vốn không có gì ổn định, chỉ có năng lực ổn định, nên cả nhà không lo lắng hay sợ hãi gì khi quyết định cùng nhau khám phá thế giới.

Khi đạp xe tới Tây Nguyên, do hợp khí hậu cũng như yêu sự mộc mạc của người đồng bào, cả nhà quyết định sống ở Đắk Nia. Vậy nên, dù còn khó khăn và chưa có nhiều dịch vụ, Đắk Nia vẫn là nơi đáng đến đúng không?

Du lịch không chỉ là chuyến đi học hỏi, tìm hiểu văn hoá bản địa. Du lịch cũng là 1 cách đem ánh sáng (theo nghĩa đen vì nhiều nhà chưa có đèn nữa), ước mơ và tạo thêm thu nhập cho những con người nơi đây.

Con đường vào bản đi qua những vách núi cheo leo. Chúng mình ngồi trên xe, đi vào tặng quà cho các bạn nhỏ sẽ thấy đây là “View triệu đô”. Những người dân ở đây chưa bao giờ thấy đẹp, gánh nặng cơm ăn áo mặc còn đè nặng trên vai thì sao thưởng thức cái đẹp. Bản Mông sẽ là nơi chúng ta tìm hiểu văn hóa, giao lưu với người bản địa, nhìn thấy những cái mộc nhất của Đắk Nia.

Thác Liêng Nung là 1 trong 7 ngọn thác đẹp và hùng vĩ nhất Tây Nguyên. Theo truyền thuyết ngày xưa kể lại, khi Tây Nguyên xảy ra hạn hán khiến toàn bộ cây rừng và vật nuôi đều chết, tuy nhiên có động vật và cây cối ở dòng suối Đắk Nia sống được. Từ đó người dân kéo đến đây để uống nước.

Sau này, Liêng Nung trở thành một biểu tượng mà người Đắk Nông vô cùng coi trọng, bảo tồn mà cho đến ngày nay vẫn là 1 điểm đến tuyệt đẹp ít người biết tới. Tới nông trại Phượng Vân (mình để thông tin cuối bài) bạn có thể hỏi tour đi thác Liêng Nung trong ngày giá 100.000 VNĐ/ người. Gần đó có thác Gấu cũng kỳ vĩ không kém mà chỉ dân bản địa mới biết.

Hồ Tà Đùng cách Đắk Nia khoảng 40km. Tà Đùng là điểm check in đã khá nổi tiếng khi mọi người tới Đắk Nông. Ngoài ngắm hồ thủy điện từ trên cao, mọi người có thể đi thuyền tham quan các đảo trong lòng hồ, ăn đặc sản địa phương như gà sa lửa, tôm đất Tà Đùng…

Khi đi khám phá Đắk Nia, mình lựa chọn lưu trú ở Nông trại Phượng Vân – 1 nơi hiếm hoi làm dịch vụ ở đây. Đây cũng là nơi tổ chức nhiều chương trình thiện nguyện cho bà con trong bản Mông hay các tour khám phá Đắk Nia. Sẽ có 2 hình thức lưu trú tùy vào mong muốn của mỗi người:

Các bạn liên hệ trước với nông trại để biết thêm thông tin và các chương trình đang diễn ra nhé:

Đắk Nia sẽ phù hợp nếu bạn muốn đến những nơi mộc mạc và nguyên sơ, mà theo như anh bạn mình nói là “Giống Sa Pa 20 năm trước”. Mình thì không biết Sa Pa ngày xưa thế nào, mọi người thử và cảm nhận khi khám phá Đắk Nia xem sao nhé!