Giza không phải là Kim tự tháp duy nhất ở Cairo, Ai Cập. Thậm chí Giza không phải cổ nhất. Một trong những điều khiến Kim tự tháp Giza trở nên hấp dẫn là kích thước khổng lồ của nó cùng với tượng Nhân sư vĩ đại. Nhưng cách Giza không xa là Saqqara – nơi có Kim tự tháp bậc thang cổ nhất thế giới và cũng là công trình bằng đá hoàn chỉnh lâu đời nhất trên thế giới và Dahshur – nơi có kim tự tháp Đỏ và kim tự tháp Cong.

Saqqara và Dahshur là nghĩa trang hoàng gia của thủ đô Memphis thời kỳ Cổ vương quốc của Ai Cập cổ đại. Phần còn lại của nghĩa trang ngày nay bao gồm Kim tự tháp Djoser, các kim tự tháp nhỏ hơn, lăng mộ và các di tích Ai Cập cổ đại khác. Saqqara là nơi thần kỳ, bí mật, sự hấp dẫn đó là kho báu nằm dưới lớp cát có niên đại hơn 5000 năm.

Kim tự tháp Bậc thang hay còn được gọi là Kim tự tháp của Djoser được xây dựng tại Saqqara vào khoảng năm 2670–2650 trước Công nguyên, tức là tính đến hiện nay nó khoảng 4.700 năm tuổi. Nó là kim tự tháp cổ nhất của Ai Cập nói riêng và nhân loại nói chung. Kim tự tháp Djoser được xây dựng làm lăng mộ cho Pharaoh Djoser – vị vua thứ hai của Vương triều thứ 3 và là một trong những công trình quan trọng nhất về kiến trúc Ai Cập thời kỳ đầu. Kim tự tháp bậc thang đóng vai trò tiên phong cho các kim tự tháp sau này của Vương triều thứ 4, thứ 5 và thứ 6, bao gồm cả đại kim tự tháp Giza.

Kim tự tháp Djoser được xây dựng bằng đá vôi, đáy có kích thước khoảng 105m x 105m. Nó có sáu tầng mastabas có kích thước giảm dần chồng lên nhau và trên cùng là một ngôi đền nhỏ (Mastaba là cách gọi của là những ngôi mộ hình chữ nhật, mái phẳng, là nơi chôn cất các pharaoh, thành viên hoàng gia Ai Cập trước khi phát minh ra kim tự tháp). Kim tự tháp Djoser do kiến trúc sư Imhotep – người được coi là cha đẻ của kiến trúc Kim tự tháp thiết kế và xây dựng. Imhotep không chỉ là một kiến trúc sư, một thầy thuốc mà còn là một linh mục và là cố vấn cho Pharaoh. Công trình Kim tự tháp bậc thang của Imhotep đã mang lại cho ông danh hiệu "Con trai của Ptah" và "Tể tướng của Hạ Ai Cập". Ông cũng được phong thành thần sau khi qua đời và được tôn thờ như một vị thần chữa bệnh và trí tuệ.

Để vào bên trong Kim tự tháp Djoser bạn cần phải mua vé riêng. Hành lang bằng đá ở Djoser không hẹp hoặc dốc như ở Giza. Ở cuối hành lang, bên dưới lan can là nơi chôn cất Pharaoh Djoser.

Thời gian mở cửa: Từ 8:00 – 17:00 vào mùa hè (tháng 4 – tháng 9) và từ 8:00 – 16:00 trong mùa đông (tháng 10 – tháng 3). Vé vào cửa là 100 EGP (khoảng 80,000VND).

Kim tự tháp Cong cao 101m được xây dựng vào năm 2613–2589 trước Công nguyên (cách đây hơn 4.600 năm) bởi Pharaoh Sneferu – người sáng lập Vương triều thứ tư. Các nhà khảo cổ học tin rằng nó là đại diện cho dạng chuyển tiếp giữa kim tự tháp bậc thang và kim tự tháp có cạnh nhẵn.

Hình dạng 'uốn cong' của kim tự tháp là do phần đế có độ nghiêng 54 độ, nhưng phần trên cùng có góc hẹp hơn 43 độ. Có ba giả thuyết khác nhau về lý do tại sao nó được xây dựng theo cách này, một là khi xây dựng lên đến đỉnh, các kiến trúc sư đã phát hiện ra phần trên cùng không ổn, nếu xây tiếp có thể bị sập nên họ đã thu hẹp góc. Một giả thuyết khác là họ đoán trước cái chết của Sneferu đang đến gần nên muốn hoàn thành kim tự tháp của ông càng sớm càng tốt. Giả thuyết thứ ba là họ đang cố gắng tránh thảm họa tương tự đã xảy ra với kim tự tháp đầu tiên của Sneferu – kim tự tháp Meidum ở Beni Suef, bị sập khi đang xây dựng.

Khi tới tham quan Kim tự tháp Cong, bạn cũng có thể vào bên trong kim tự tháp nhỏ hơn ở bên cạnh được xây dựng cho vợ của Sneferu là Hetepheres và được mở cửa lần đầu tiên kể từ khi khai quật vào năm 1956.

Kim tự tháp Đỏ được xây dựng bởi Pharaoh Sneferu vào khoảng năm 2590 trước Công nguyên. Đây được coi là thành công đầu tiên sau rất nhiều nỗ lực xây dựng Kim tự tháp có mặt nhẵn. Nó cũng là Kim tự tháp Ai Cập lớn thứ ba, sau Khufu và Khafra tại Giza.

Kim tự tháp Đỏ có chiều cao 105 mét và chiều rộng 220 mét. Không có thông tin chính xác về việc Kim tự tháp Đỏ được xây dựng trong bao lâu, một số nhà Ai Cập học tin rằng mất 17 năm để xây dựng nó, trong khi những người khác tin rằng chỉ mất từ 7 năm đến 10 năm tháng. Lối vào của Kim tự tháp Đỏ là từ phía bắc. Bên trong là một lối đi dốc xuống 27 độ. Có ba căn phòng bên trong Kim tự tháp đỏ trong đó căn phòng chính chứa hai triệu tấn đá.

Câu trả lời chắc chắn là có! Khi bạn tham quan lần lượt kim tự tháp Bậc thang, kim tự tháp Cong và kim tự tháp Đỏ bạn sẽ có một cái nhìn tổng quan về cách thức và kĩ thuật chuyển đổi hình dạng từ kim tự tháp Djoser thô sơ ban đầu, tới giai đoạn cải tiến và rút kinh nghiệm ở Bent và cuối cùng là dần dần hoàn thiện sang hình dạng nhẵn ở Red Pyramid. Pharaoh Sneferu (cha của Khufu, pharaoh của Đại kim tự tháp) lần đầu tiên thử xây dựng một kim tự tháp có mặt nhẵn ở Dahshur nhưng không thành công, dẫn đến Kim tự tháp Cong. Sau đó, ông đã làm đúng với Kim tự tháp Đỏ để từ đó con trai ông có thể sử dụng bí quyết kỹ thuật xây dựng kim tự tháp vĩ đại nhất thế giới từng thấy ở Giza.

Ngoài ra, vì Saqqara và Dahshur vắng vẻ và thanh bình hơn Giza rất nhiều. Bạn sẽ không cảm thấy ngột ngạt chen chúc bởi đám đông và không có những người bán hàng rong chèo kéo. Vé vào cửa chỉ bằng một phần tư giá của Kim tự tháp Giza nữa.

Saqqara và Dahshur cách trung tâm thủ đô Cairo khoảng hơn 1 giờ lái xe, là khu vực khá hoang vắng. Cách tốt nhất là bạn mua tour 1 ngày hoặc bắt uber/taxi. Nếu bạn đi Uber, hãy thỏa thuận với lái xe chờ bạn ở mỗi địa điểm tham quan bởi rất khó để có được một chiếc Uber khác hoặc taxi trên đường trở về.

Một lựa chọn khác là đi tàu điện ngầm (Tuyến 1) từ các trạm dừng như Đại học Cairo hoặc Sadat và xuống tại Heliopolis. Sau đó bạn có thể đi taxi hoặc microbus đến khu vực Saqqara, mất khoảng 45 phút.

Ngoài ra, bạn có thể đi xe bus từ bến xe bus Cairo. Superjet và West Delta là 2 công ty chạy từ Cairo đến Saqqara và Dahshur, thời gian di chuyển khoảng 1,5 giờ đồng hồ.

Có một câu nói tôi rất tâm đắc về Ai Cập là “Con người sợ thời gian, thời gian sợ kim tự tháp”. Ba kim tự tháp Bậc thang, kim tự tháp Đỏ và kim tự tháp Cong là minh chứng hùng hồn nhất cho câu nói này. Cho đến tận bây giờ, ngay cả các nhà khoa học và bản thân tôi cũng vẫn chưa thể giải thích được vì sao con người cổ đại có thể tạo ra những kiệt tác trường tồn với thời gian, thậm chí cho đến ngày nay, bằng những máy móc và kĩ thuật tân tiến hiện đại nhất cũng chưa chắc đã tạo ra được một công trình như vậy. Chỉ biết ngả mũ và kính phục.