Thác Tát Mạ ngay cạnh động Hua Mạ – một kì quan nổi tiếng của Bắc Kạn. Vì thế, trong hành trình khám phá Bắc Kạn 7.2023, mình đã làm một hành trình tới đây để trải nghiệm vẻ đẹp của thác. Thác đúng như cái tên – mang khí vị của núi rừng, làm say đắm lòng người bởi sự hoang sơ, hùng vĩ, vắng lặng hiếm thấy. Nơi đây rất dễ tới, có lối lên cho khách du lịch nhưng chưa bị quy hoạch làm khu du lịch thu phí. Đó là điểm mình thích nhất. Và chuyến hành trình này còn nhiều điều thú vị hơn thế nữa.

Thác nằm ở thôn Nà Lườm, xã Hoàng Trĩ, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Tới đây rất dễ dàng. Bạn có thể bắt xe khách tới thành phố Bắc Kạn hoặc thị trấn Chợ Rã rồi thuê xe máy, gọi xe ôm, tacxi. Xe bus vẫn còn biển dừng chờ song không thấy xe chạy (cần cập nhật thêm). Từ thành phố đến thác Tát Mạ khoảng 74km, bạn xuất phát di chuyển vào đường 257, sau đó đến ngã ba Bản Lanh, bạn rẽ phải rồi đi đến đoạn qua động Hua Mạ thì rẽ trái, đi thêm khoảng 5km là tới. Hiện đã có biển chỉ dẫn đường tới thác và Google map cập nhật vị trí chính xác nên các bạn an tâm. Đường vào từ ngã ba Bản Lanh tuy hẹp và hơi xấu nhưng oto vẫn đi được.

Khi mới tới đây, mình hơi hoang mang về chỗ cắm trại. Cả dòng thác toàn đá, viên nhỏ viên to xếp xen kẽ nhau. Mặt bằng để dựng trại hầu như không có. Xe máy lại phải để dưới bãi (cách đỉnh thác khoảng 100 mét). Cạnh thác, có lối đi nhỏ với các bậc thang lên xuống. Nghĩ ngợi một lúc, tôi quyết định tìm một tảng đá to trong bóng cây để nghỉ ngơi. Tuy đá dốc song cảm giác nằm trên đá vẫn phê hơn nằm trên nền đất. Ở đây, những tảng đá khô rất nhiều. Bạn có thể dễ dàng nằm nghỉ hoặc leo tới đỉnh thác mà không lo sợ trơn trượt. Đến tối, trời râm mát, tôi tìm tảng đá bằng phẳng hơn giữa lòng thác để dựng lều. Nằm ở đây hơn rén vì nếu mê ngủ là có thể lăn tõm xuống dưới luôn. Quả là trò mạo hiểm của đứa ngông nghênh. Còn các bạn, mình khuyên nên cắm trại ở chiếu nghỉ của lối lên xuống bên cạnh thác. Ở đó rộng hơn, bằng phẳng, có bóng cây nên an toàn hơn. Ngoài ra, muốn nghỉ ngơi ở các tảng đá trong thác, bạn cần nghe ngóng xem mưa lũ có về trong không. Chỉ một trận mưa bất ngờ, dòng nước ở thác có thể trở nên hung dữ không tưởng tưởng được.

Mặt Trời vừa tắt là dòng thác trở về đúng với không khí núi cao: lạnh và buồn. Sương bắt đầu len, phủ mờ các dòng nước. Hoàng hôn phủ vài vệt vàng phía Tây rồi cả một bầu trờ cam hồng rực rỡ. Không gian bừng sáng trong vài giây rồi lam dần, chuyển sang tối. Những tán cây già sẫm đen dần lại.

Tôi lên chiếu nghỉ của đường lên xuống cạnh thác. Ở đó, có các đống củi dở do các bạn trẻ đi picnic để lại. Một đống lửa làm xua đi cái lạnh lẽo của rừng già. Khói bắt len vào mây, tạo khung cảnh thêm trữ tình. Khung cảnh thật phù hợp cho các mối quan hệ cần sự gắn kết. Nơi vắng lặng thế này, ta muốn gần nhau thêm, dựa vào nhau, tâm sự thêm nhiều điều hơn nữa. Mùi đồ nướng tỏa lên cùng mùi cây gây gây của rừng gợi một nỗi niềm vương vấn tuổi thơ. Ăn xong, tôi lại ra lòng thác nằm ngắm sao trời. Những ngày nắng, đến đêm, sao trời lấp lánh đẹp như cổ tích. Tôi nằm đếm sao và chìm dần vào giấc ngủ trong âm thanh của dòng thác.

Ít có dòng thác nào vắng như Tát Mạ. Không biết mình tới vào thời điểm ít khách hay bản thân nơi đây vẫn vậy. Cả con thác dài hàng chục mét, chỉ có tiếng chim, thỉnh thoảng là tiếng be be của đàn dê lên núi hòa trong tiếng thác ầm ầm ngày đêm. Tôi leo lên leo xuống vài lần mà không gặp ai. Cả sáng và trưa, dòng thác như của riêng tôi. Tới chiều tối, có vài bạn trẻ tới tắm (chắc là người dân quanh đó), lát sau thêm vài khách nước ngoài. Tuy Tát Mạ là con thác cao đẹp duy nhất ở Hoàng Trĩ song có lẽ nắng nóng mùa hè làm người dân ngại ra đây. Còn khách du lịch bị hút về hồ Ba Bể khá nhiều. Thác Tát Mạ lại có nhiều khe, hang nhỏ khuất tầm nhìn. Bạn có thể thoải mái tắm trong đó mà không ai thấy. Không gian thác rộng mênh mông làm con người trở nên nhỏ bé, lẫn vào những tảng đá to xếp nối tiếp nhau. Với không gian này, tắm chưa đủ mà tắm tiên mới đã. Cảm giác hòa nhập với thiên nhiên ở mức cao nhất làm tôi thực sự phấn khích. Ngày trước cũng muốn thử cảm giác này song nơi nào cũng đông đúc ồn ào.

Một điểm nữa làm tôi rất thích tắm ở đây là nước trong xanh. Dòng chảy liên tiếp không bị tù đọng tạo nên nguồn nước sạch. Không khí trong lành do có nhiều cây xanh bao quanh. Dưới mặt nước chảy, tôi vẫn thấy cá, cua, gọng vó đang bơi lội. Ngay cả những cây rêu quanh hồ cũng xanh màu của sức sống. Lượng khách tới ít nên việc xả rác cũng không diễn ra. Chỉ có vài đống than của các nhóm picnic còn lại. Thứ duy nhất tôi thấy trôi trên mặt nước là những bông hoa li ti, những chiếc lá già. Bức ảnh nào tôi chụp cũng ưng ý, không phải căn góc, chỉnh sửa vì rác thải như nơi khác. Nơi đây cũng không có muỗi vắt như nơi khác. Tôi vẫn thắc mắc về điều đó. Suốt cả chuyến cắm trại, tôi không bị con muỗi nào đốt, chưa nói tới vắt. Chỉ có vài chú ruồi làm phiền. Các bạn đã đi Tát Mạ có vậy không? Cho tôi xin thêm nhận xét nhé. Nhưng theo người dân, tháng 7 vẫn chưa phải lúc thác đẹp nhất. Đợi mùa mưa, thác nhiều nước sẽ đẹp hơn nữa. Và tới vào dịp mùa thu, bạn sẽ được hưởng thêm không gian mát rượi. Mong tất cả khách du lịch và nhân dân xung quanh tới đây sẽ giữ gìn dòng thác, không xả rác bừa bãi để giữ cảnh quan mãi đẹp vậy.

Có một hoạt động tôi vô cùng thích khi tắm thác là matxa thác. Các dòng thác đều có dòng chảy mạnh, chia làm nhiều khu, từ lớn đến nhỏ, có thể dùng để matxa cơ thể. Cảm giác ngồi để dòng nước chảy xối mạnh vào vai thật là phê. Chẳng tốn tiền, mình đã có bồn sục tự nhiên để trị liệu cơ thể. Bạn nào muốn phê hơn nữa thì trước khi tắm hãy thử làm chuyến leo núi, chạy bộ hay tập gym. Lúc được nhúng phần cơ thể đau mỏi vào nước lạnh, cảm giác như tê cả con người. Thác Tát Mạ rất phù hợp cho việc matxa bởi nó chia thành nhiều dòng chảy nhỏ với lực chảy đa dạng. Ngoài ra, các phiến đá sỏi rất sạch sẽ tạo chỗ ngồi, nằm lí tưởng. Trời nắng hay mưa ở đây không phải vấn đề vì những dòng chảy dưới tán cây rất nhiều. Cả buổi sáng và trưa, mình đã nằm dưới một tán cây, để dòng nước chảy nhẹ qua cơ thể, làm mát làn da cháy nắng vì leo núi suốt mấy ngày của mình. Khuyến cáo một chút: thỉnh thoảng, bạn sẽ thấy có gì đó hơi ngứa hay có cái gì đó bò trên người. Đó chỉ là con nhện nước hay sự chuyển động của vài hạt sỏi nhỏ thôi, không có vấn đề gì đâu.

Thác Tát Mạ xứng đáng là địa điểm bạn nên ghé qua khi thăm quan Bắc Kạn. Bạn chỉ cần dừng chân thêm một chút sau hành trình thăm động Hua Mạ hoặc làm một chuyến cắm trại xuyên đêm như tôi. Không gian rất lành nơi đây sẽ làm các bạn xả stress rất nhiều đấy.