Miền Trung có nhiều đia danh đẹp mà không mấy ai biết tới. Xã là một nơi như thế. Tôi cũng may mắn được đến nơi này do quen biết một người bạn sống ở đây. Cơ duyên ấy đã để lại trong tôi ấn tượng thật đẹp về cảnh quan hoang sơ, trữ tình và sự hiếu khách của con người Hà Tĩnh.

Từ Hà Nội, tôi bắt xe khách tới thị trấn Tây Sơn (huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh). Xe chạy về đây có nhiều và chất lượng khá tốt. Có thể bắt xe ở bến xe Nước Ngầm hoặc bắt trên đường dẫn cầu Thanh Trì (đây là xe từ Bắc Ninh về Hương Sơn). Giá vé từ 250.000 – 450.000 VND. Sau đó, bạn bắt taxi, xe ôm lên khu vực có các địa danh đẹp ở Sơn Kim 1. Giá xe từ 100.000 – 150.000 VND

Còn nếu bạn chạy xe cá nhân thì nên đi đường Hồ Chí Minh. Từ Xuân Mai (Hà Nội), bạn chạy thẳng theo đường Hồ Chí Minh tới thị trấn Phố Châu, sau đó bạn rẽ trái, dọc theo QL8A, đi khoảng 40km lên phía Tây miền biên giới Việt – Lào, chúng ta sẽ đặt chân lên vùng đất đẹp của xã Sơn Kim 1, đó là Nước Sốt. Đường đi từ đoạn Nghệ An đẹp và vắng. Đôi lúc, mình cũng gặp những con đèo dốc cao vắng vẻ. Vì vậy, qua đây tốt nhất là nên kiểm tra bình xăng liên tục, gặp cây xăng nào liền đổ đầy bình luôn. Đoạn từ thị trấn Tây Sơn lên địa danh Nước Sốt đường đèo dốc khá bụi, lại gặp nhiều xe công ten nơ nên bạn phải đi thật cẩn thận.

Trước mình đã tới đây bằng cả 3 cách: oto, xe máy, xe đạp. Nhưng mình nhớ nhất chuyến đi bằng xe đạp. Chuyến đi chậm rãi ấy làm mình thẩm thấu được nhiều hơn vẻ đẹp thiên nhiên. Đường đi dần lên cao, có đoạn phải dắt bộ. Càng lên cao, rừng già càng rợp bóng, mùi cây cỏ càng thơm ngát. Buổi sáng sớm, mình còn được ngắm mây vương vấn trên những đỉnh núi, tạo nên quang cảnh cực kỳ nên thơ. Không biết bao nhiêu đoạn, mình phải dừng xe lại để chụp ảnh. Đường không quá vắng vẻ, vẫn có nhà dân song việc mua bán đồ ăn tươi sống khá hiếm, chỉ có vài hàng bán lẻ và một chợ nhỏ họp buổi sáng. Do vậy, để chắc ăn, mình đã mua luôn đồ ở chợ thị trấn Tây Sơn mang lên.

Nơi đầu tiên tôi tới là khu bảo tồn Hepa. Bạn có thể tới đây theo hướng dẫn ở trên, sau đó qua cầu Nước Sốt khoảng gần 1km là tới. Thực tế, khu bảo tồn không cho người lạ vào. Song bạn có thể xin phép ban quản lý cho bạn vào thăm quan một lát. Hoặc bạn đi dọc suối Rào An là có thể ngắm được một phần Hepa. Bản thân tôi có bạn bảo lãnh nên may mắn được vào đó trải nghiệm một thời gian dài. Và bản thân tôi thực sự ấn tượng với nơi này – một khu bảo tồn độc đáo, tiến bộ nhất mà tôi được ghé thăm. Mong các bạn sẽ có ngày được ghé thăm và học tập được những điều thú vị từ đây.

là khu rừng được bảo vệ chặt chẽ theo phương châm phụng dưỡng thiên nhiên. Họ bảo vệ môi trường rất tốt. Không có rác thải vứt bừa bãi. Không sử dụng hóa chất công nghiệp. Mọi thứ đều sạch sẽ. Ngay nước uống ở đây cũng o phải đun, có thể uống tại vòi. Rau hái trong vườn chỉ cần rửa qua. Mỹ phẩm, nước tẩy rửa, hóa chất,… đều là đồ hữu cơ làm từ thiên nhiên, không phụ phẩm. Sản xuất ở đây đi theo hướng nông nghiệp sinh thái. Cây trái bón phân hữu cơ, không phun thuốc, dùng năng lượng Mặt Trời, nước, sinh vật là chính. Hình thức sản xuất này đang được nhân lên ở nhiều farmstay mà tôi đi qua. Nông nghiệp cũng như cuộc đời, cứ thuận tự nhiên mà làm là tốt nhất.

Ấn tượng thứ hai với tôi là những căn nhà sàn. Đây là những căn nhà được mau của người miền núi và phục dựng tại Hepa để bảo tồn các giá trị văn hóa của người dân tộc. Căn nhà tôi ở Hepa là một căn nhà sàn cổ. Tôi đã phải lòng nơi đây từ ngày đầu tiên nhìn thấy. Mỗi sáng sớm, sau khi quét dọn, tôi ngồi trước hiên nhà, ngắm bình minh. Căn nhà bắt đầu rực hồng ánh ban mai. Những hàng cây xanh mướt óng ánh trong nắng. Cả không gian bao trùm bởi những gam màu tươi tắn, bởi tiếng chim líu lo và mùi hương tinh khiết. Một cảm giác dễ chịu tới phải lòng cả đất trời.

Buổi trưa, mặt trời mang nắng rực rỡ, lăn bánh từ phía đông khu vườn sang phía Tây. Cả hai phía nhà đều được che chắn bởi những ngọn núi cao nên tôi chỉ thấy mặt trời rõ nhất lúc trưa. Ngoài hiên, gió thổi từng cơn mát rượi. Trong nhà, cũng vẫn có cảm giác mát mẻ của 1 căn nhà gỗ. Những khung cửa sổ bé nhỏ như những bức tranh động, in hình cây cối đung đưa trong gió. Bóng tối đến thật nhanh. Những bóng đèn led treo ngoài hiên đã bị bọn thiêu thân bám đầy như một cách tỏ tình bạo dạn. Không gian rừng núi làm hòa tan đi ánh sáng bé nhỏ từ những ngọn đèn. Mọi thứ như dần thu bé lại. Những hôm mùa đông rét mướt, mọi thứ thu lại quanh ánh sáng ấm nóng của bếp lửa. Còn mùa hạ thì thu lại quanh cái bàn ăn. Một cái bàn xinh xinh, ghế cũng xinh xinh mà thành linh hồn của căn nhà.

Đêm càng lúc càng tĩnh mịch. Đèn tắt dần. Căn nhà tối sẫm như đang khép mi mắt, chìm vào giấc ngủ. Thỉnh thoảng, có vài con đom đóm bay qua hoặc ánh sáng đèn pin từ những người đi rừng muộn. Tất cả chìm vào giấc ngủ, chỉ còn tiếng suối vẫn ca mãi bản nhạc êm êm bất diệt.

Nổi tiếng nhất ở xã là suối khoáng nóng Sơn Kim (tên gọi khác là Nước Sốt). Bạn tới đây theo hướng dẫn ở trên, sau đó tới cầu Nước Sốt tiếp tục đi theo biển chỉ dẫn vào khu nghỉ dưỡng Sơn Kim, gần sát biên giới Việt – Lào, theo đường quốc lộ đi lên phía cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Bạn có thể đi theo hướng dẫn của Google map cũng khá chuẩn.

Điểm tôi ấn tượng đầu tiên là suối nước nóng nằm giữa khu rừng nguyên sinh với dòng suối chảy róc rách suốt đêm ngày. Vẻ đẹp mây khói của khu rừng cùng sự yên tĩnh của không gian đem đến cảm giác thực sự “sinh thái”, nơi con người được trở về thiên nhiên, hòa nhập trong khí ẩm mát đặc trưng của mây khói núi rừng. Như dải lụa lấp lánh giữa ngàn hecta rừng nguyên sinh nhiệt đới, suối khoáng bày ra cảnh quan với hệ động thực vật đa dạng, phong phú, thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa trữ tình. Điểm làm suối đẹp còn là các bãi đá, bãi cát tự nhiên. Do điều kiện thiên nhiên bào mòn, các tảng đá có hình dạng rất đẹp, cùng màu sắc đa dạng, đặc biệt. Điều đó càng làm nổi bật dòng chảy trong xanh như trên tiên giới của suối khoáng. Tôi đã đi sâu vào trong khu nghỉ dưỡng để thăm quan thêm các thác nước ở đây. Các thác đều tạo không gian rừng núi thêm hoang sơ, hùng vĩ. Đầu tiên là thác Tiên Nữ. Thác như hàng tóc dài của thiếu nữ cài giữa rừng cây cổ thụ xanh mát. Vào nữa, mình gặp thác Cá Nhảy với nhiều tảng đá như những chú cá đang vui đùa ở suối. Dạo chơi khu suối khoáng xong, mình vào trải nghiệm tắm khoáng. Đây là khu có dịch vụ tắm khoáng đầy đủ, rộng rãi, đủ đáp ứng nhu cầu du khách. Khi tới đây tắm trải nghiệm lần đầu, tôi đã bị say mất một ngày, sau đó cảm thấy cơ thể nhẹ nhàng, thư thái hẳn. Chứng tỏ lượng khoáng chất ở đây khá mạnh và có ảnh hưởng tốt cho sức khỏe. Lần sau, khi tắm tôi lưu ý không để nhiệt độ của nước quá cao để giúp huyết áp của bạn lưu thông tốt nhất. Khi tiếp xúc với nước cần từ từ, làm ướt dần chân tay rồi mới tới người, mặt và uống thêm nước trước và sau khi tắm khoáng nữa.

Bãi tắm Rào An thuộc đội 9, xã Sơn Kim 1. Nó nằm gần ngay khu bảo tồn Hepa, chỉ cần đi thẳng qua cầu Nước Sốt là tới. Mùa hè, bãi tắm thu hút du khách và người dân địa phương đến nghỉ mát vui chơi rất đông. Cũng như suối khoáng, điểm thu hút nhất của bãi tắm là con suối mát, đẹp. Khi tắm mát nơi đây, ta cảm thấy dễ chịu và gần gũi với thiên nhiên. Rừng tự nhiên bao bọc, không khí trong lành, dòng nước mát lạnh, tạo ấn tượng khó quên. Nơi đây núi rừng hùng vĩ, thơ mộng, nước Rào Àn trong xanh. Dải đá ven suối vừa là nơi nằm nghỉ ngơi vừa tạo cảnh quan tuyệt đẹp. Vì thế, các hoạt động bơi lội, cắm trại, picnic, nướng đồ, hát hò diễn ra thường xuyên. Nơi này đã thành tụ điểm vui chơi giải nhiệt cho người dân ở đây.

Điều tôi thấy ấn tượng thứ hai với khu này là khu có sự quản lý của chính người dân nơi đây. Họ không đặt nặng tính thương mại mà quan tâm tới nhu cầu của bà con và việc bảo vệ môi trường. Giá thành vào khu tắm khá rẻ (giá vé 20.000 đồng/ lượt, chỉ thu người lớn, có rất nhiều củi khô, có bếp và nhà chòi sẵn cho khách thoải mái hoạt động, tất cả đều miễn phí). Vì vậy, du khách không chỉ được tận hưởng bầu không khí trong lành, nguồn nước mát lạnh mà còn ý thức hơn về trách nhiệm của con người với môi trường.

Cách bãi tắm Rào An chừng 6 km, đi bộ trong rừng khoảng 5h đồng hồ ngược theo suối Rào Àn, ta sẽ tới Thác Ngầm Thép (hay còn gọi Thác Bạc) – đây là điểm đến dành cho những ai ưa mạo hiểm, khám phá. Tôi may mắn được một lần khám phá và tới giờ đó vẫn là kỉ niệm khó quên.

Từ bãi tắm Rào An, tôi đi trekking trong rừng, vừa đi theo lối mòn vừa vượt qua bãi đá bên suối. Thác Bạc cao chừng 5m, chỉ có duy nhất một dòng thác trắng xóa dội từ trên đá cao xuống. Chắc chắn khi tới đây, bạn sẽ phải trầm trồ vì sự hoang sơ và đẹp đẹp của dòng thác này cùng cảnh quan nơi đây. Địa điểm đây được ca ngợi là “nàng tiên không được đánh thức” bởi cảnh quan xinh đẹp như một bức họa đồ thủy mặc với việc xen kẽ trong màu xanh mát của rừng cây là màu xanh trong ngọc bích của các hồ nước.

Tôi ấn tượng với vùng đất này nhất bởi cuộc sống gần gũi tự nhiên tại . Từ nơi tôi ở (khu bảo tồn Hepa) cho tới mỗi nếp nhà người dân, tôi đều thấy có dấu ấn của việc tái sử dụng nguyên liệu, bảo vệ môi trường và yêu cây cối. Con người cũng như thiên nhiên: thuần hậu, mến khách và rất chăm chỉ. Vì dung lượng bài viết không thể bao quát hết nên tôi chỉ xin nêu cảm nhận về cuộc sống ấy qua một số hoạt động trải nghiệm nổi bật của tôi.

Trên đường đi ở Sơn Kim 1, tôi thấy các thùng rác của người dân để ven đường quá ấn tượng. Không phải thùng bằng kim loại mà bằng vỏ cao su (tôi đoán là tái chế từ các lốp xe bỏ đi). Những thùng rác xinh xắn, tròn trĩnh, đựng được nhiều đồ mà lại bền, thân thiện với môi trường. Trong nhà người dân, các vật dụng từ tre nứa rất nhiều, hạn chế sử dụng việc đóng bê tông. Bãi tắm đội 9, Sơn Kim 1 cũng được xây dựng theo tiêu chí như vậy. Các lều trại nghỉ đều được xây dựng bằng tre nứa, mái lá và được giữ gìn vệ sinh, không xả thải ra suối thác xung quanh.

Nhưng ấn tượng nhất với tôi là khi tới với khu bảo tồn Hepa. Dù không chủ ý, tôi cũng đã nhận được nhiều bài học về nông nghiệp sinh thái và bảo vệ môi trường. Nơi đây theo phương châm phụng dưỡng thiên nhiên. Ở đây, họ vẫn trồng trọt, chăn nuôi song theo phương thức sinh thái, phụng dưỡng thiên nhiên nên an toàn cho con người mà lại bảo vệ được môi trường. Các chất thải nhựa, nilon, hóa chất,…không được xả ra môi trường xung quanh. Tôi rút ra bài học lớn về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên: khi con người yêu thiên nhiên, thiên nhiên sẽ đáp lại bằng một tình yêu không vị kỉ, không toan tính và bền vững mãi mãi. Bằng chứng là khi Hepa trồng rừng, núi rừng đã đáp lại bằng một con suối mát lành chảy ra từ thượng nguồn (trước đó, con suối gần như bị cạn kiệt).

Sơn Kim 1 nằm ở đầu nguồn sông Ngàn Phố với nhiều suối, thác. Đi ngược lên thượng nguồn, ta gặp những bãi đá sỏi đủ hình dạng. Giữa bãi là dòng suối trong vắt, có thể uống trực tiếp. Suối đa số nông, có thể đi bộ song cần tránh chỗ nước xiết. Có 1 số chỗ nước sâu, xanh ngọc, đẹp lung linh. Nơi đây mà thả mình bơi lội🏊 thì quả sung sướng.

Vác trên lưng lều bạt, chăn và đồ ăn; tôi cùng bạn đi sâu vào trong suối. Băng qua đoạn khoảng 2km với nhiều đoạn rừng, con nước, bãi sỏi, chúng tôi hạ trại ở cạnh 1 thác nhỏ. Ở đây, không thể tìm được nền đất mịn nên chúng tôi chấp nhận nằm trên nền sỏi. Ai không quen chắc hơi đau người nhưng tôi thì chấp hết. Cắm trại chọn được ngày tạnh ráo là đẹp nhất, nên đi trong mùa khô. Mùa mưa bão từ tháng 7 tới 9 thì phải coi thời tiết kĩ. Còn dịp gần Tết, tháng 1 tới 3 thì hay mưa phùn và mây mù, lều dễ ướt. Lần này tôi đi là tháng 4, thời tiết đẹp, mát mẻ, tạnh ráo. Đêm khuya, chúng tôi ngồi hóng sao trăng. Chỉ có vài ngôi sao le lói, kèm với bóng sáng lập lòe của đom đóm. Chưa lần nào tôi thấy cả bầu trời đầy sao, có lẽ vì cắm trong suối khó ngắm trời hơn. Xung quanh, mây mù bắt đầu bao phủ, nhìn rõ từng ánh mây đang trôi qua bàn tay tôi. Không gian tĩnh, chỉ có tiếng thác, côn trùng và tiếng chim xa xa. Một cảm giác thật bình yên! Mùi hương ngọt nhẹ của rừng thoảng qua vấn vương như trong 1 giấc mộng đẹp. Mắt díu lại, chúng tôi chui vào lều, đắp túi ngủ và làm 1 giấc tới sáng. Ngủ ở rừng o sợ đâu mà còn ngủ ngon là khác.

Một chuyến khám phá nữa ở mà tôi không thể quên được là trekking tới thác Ngầm Thép. Thác nằm Hepa cách chừng 6 km. Đi bộ trong rừng khoảng 5 giờ đồng hồ ngược theo suối Rào An, ta sẽ tới Thác Ngầm Thép.

Con đường tới thác phủ đầy cây xanh. Vào trong đây mát mẻ như bước vào thế giới khác. Dường như mọi thứ đều có linh hồn, từ cành cây tới hòn đá. Điều đó làm bước chân tôi thêm cẩn thận. Trước khi ngắt cành cây hoặc, tôi nói trước cho linh hồn của cây biết để cây không cảm thấy vết cắt quá mạnh. Tôi cũng không quên xin phép các linh hồn bảo vệ nơi đây, mong dẫn lối cho tôi tới thác. Thực ra, tới thác không dễ dàng. Ở đây nhiều muỗi vắt, do vậy phải bảo hộ cẩn thận. Có đoạn thì bị chặn bởi núi cao, suối xiết nên khó qua. Và nếu không may trúng với đợt lũ tràn về thì có thể ảnh hưởng tới tính mạng (trước khi vào rừng bạn phải hỏi người dân về kinh nghiệm dự báo lũ). Tôi đi được một đoạn 20m lại đánh dấu bằng việc gập cành lá, tuy thế không gian rừng xanh như bao phủ tất cả, nhìn lại chả thấy gì. Vượt qua núi, tiếng thác bắt đầu rì tào từ xa. Càng đi càng thấy to hơn. Tận 3 giờ, tôi mới tới chân thác. Thác đẹp đúng như tên gọi: thác Bạc. Một dòng chảy trắng xóa như vàng bạc ầm ầm đổ xuống lòng hồ tròn trịa, xanh thẳm. Bay flycam lên cao, cảnh quan mở ra tuyệt đẹp. Không phải một dòng thác mà là liên tiếp mấy tầng bậc thác nối tiếp nhau như một tổ hợp phím đàn. Lúc ấy, chỉ còn biết há hốc mồm ra kinh ngạc. Chiều tối, tôi cắm trại, tắm thác và nướng đố ăn. Không gian thác mát lạnh làm tôi quên đi hết mệt nhọc trên đường. Sau này, tôi vẫn thấy đây là con đường trekking đáng nhớ. Tuy vậy, nếu các bạn muốn đi, hãy rủ thêm bạn bè, người đi rừng kinh nghiệm chứ đừng mạo hiểm như tôi nhé. Khu vực này sát biên giới nên có nhiều điều không thể lường trước được.

Con người nơi đây cũng giản dị, ôn hòa, đoàn kết, không so đo, tính toán. Có người bạn tôi đã từng nói: thành phố là nơi tập hợp những kẻ kinh dị, đáng sợ nhất rồi, về thôn quê sẽ dễ thở hơn nhiều. Có nghịch lí: ở thành phố đông dân nhưng việc sang nhà nhau chơi thật hiếm, còn ở rừng, tuy vắng người nhưng lúc nào cửa cũng sẵn sàng mở đón khách. Ở đây, tôi có thêm những người bạn mới vô cùng thân thiện. Khi tôi đạp xe lên bãi tắm , dọc đường có nhiều người hỏi thăm, cho đi nhờ, chỉ đường. Lên tới bãi tắm, họ hướng dẫn rất chu đáo. Dù tôi không tắm, họ cũng cho gửi đồ miễn phí qua đêm, thậm chí còn mời tôi ăn uống như người nhà. Có lần tôi còn gặp một anh bạn quen trên đường, ngay lập tức, chẳng hề e ngại, anh mời về nhà anh chơi mấy hôm như người nhà. Thời gian ở trong khu bảo tồn Hepa, tôi cũng được hòa trong cuộc sống rất đầm ấm của mọi người nơi đây. Dù trong khu ít người và sống cách nhau không gần song tất cả đều san sẻ, giúp đỡ nhau, tới nhà nhau chơi, ăn uống thường xuyên.

Vùng đất Sơn Kim 1 để lại cho tôi thật nhiều dấu ấn. Các bạn có thời gian hãy lên trải nghiệm vẻ đẹp của cả thiên nhiên lẫn con người nơi đây nhé. Đây là địa danh đẹp mà tôi muốn giới thiệu nhất cho mọi người và tôi tin không nhiều người biết tới đâu.